دانلود مقاله افات گلخانه ای با فرمت ورد ودر 65 صفحه قابل ویرایش

چكيده:

براي داشتن محصول خوب در يك گلخانه بايد علاوه بر روشهاي صحيح كشت و انتخاب محصول مقاوم بايد آفات شايع در محيط گلخانه را شناخت و راههاي پيشگيري وروشهاي صحيح مبارزه با آنهارا شناخت. بطور معمول در گلخانه به دليل دارا بودن شرايط خاص محيطي و بسته بودن محيط تعداد وانواع آفات محدود مي شود و البته مبارزه با آنهاهم راحت تر انجام مي شود .به طور كلي آفت موجودي است که خسارت اقتصادي داشته باشد.در پيدايش ان سه عامل تهاجم،تغيير اكولوژيكي وتغيير اجتماعي_اقتصادي مؤثر است.راسته هاي Hemiptera،Homoptera ، Thysanoptera ، Diptera ، Lepidoptera وبعضي ازخانواده هاي انها وگونه Ants مهمترين افات موجود در گلخانه را تشكيل ميدهند.

مديريت تلفيقي آفات يكي از بهترين روشهاي مبارزه با افات در گلخانه است، هدف اساسي از اين روش مبارزه ، ضمن كاهش مصرف حشره كشها به حداقل ممكن ، اين است كه جمعيت آفات را به يك سطح قابل قبولي كاهش دهد بدون اينكه اثرات سوئي در محيط داشته باشد.

 

مقدمه:

درچند دهه اخير تمركز جمعيت در شهرهاي بزرگي نظير تهران بازار مصرف بزرگي رابراي محصولات كشاورزي فراهم كرده است. لذا زمين هاي كشاورزي، تا شعاعزيادي نسبت به اين مراكز براي رفع نيازهاي غذايي اين جمعيت اختصاص يافتهاست اما با گسترش جمعيت در شهرها به تدريج نياز به روش هاي جديدي كهتوانايي توليد بالاتر و برداشت محصول خارج از فصل را داشته باشد، بيشترآشكار مي شد لذا به تدريج گلخانه ها اين تحول عظيم را به وجودآوردند. گلخانه ها با ايجاد شرايط بسيار مناسب رشد محصولات به صورتمصنوعي براي اولين بار اين امكان را به وجود آورد ند كه محصولاتمختلف را در تمام فصول به دست مصرف كننده برسانند .
از جملهمحصولاتي كه با اين روش توليد شد انواع سيفيجات،گلهاي زينتي وبه طور كلي انواع محصولات كشاورزي بود كه براي كاشت و عرضه اينمحصول به بازار گلخانه هاي متعددي در اطراف شهرهاي بزرگ از جملهتهران ساخته شدند. گلخانه ها با به وجود آوردن شرايط آب و هواييمساعد مي توانند همزمان به تكثير آفت و بيماري هاي اين محصولنيز كمك كنند. در اين مقاله سعي مي شود حشراتي كه در محيط گلخانه رويمحصول خسارت وارد مي سازند، معرفي شوند تا گلخانه داران باشناخت بهتر اين حشرات را ه هاي مقابله با آنها را به طريق علميبه كار گيرند، زيرا بسيار ديده شده است كه يك گونه حشره توانسته به محصولگلخانه هاي زيادي خسارت هنگفتي وارد كند.

 

فصل اول

 

 

آفت چيست و چه عواملي باعث به وجود آمدن آفات مي‌شوند؟

 

 

 

 

 

 

آفت موجودي است که خسارت اقتصادي داشته باشد. علل پيدايش آفت درسه موضوع اصلي خلاصه مي شود: 1)وارد شدن موجودات به مناطق جديد (Invasion) تهاجم
2)تغييرات اكولوژيكي
3)تغييرات اجتماعي_اقتصادي
تهاجم يکي از موضوعات بسيار مهمي است که مخصوصاً در طي قرن اخيربدليل سهل‌الوصول شدن مسافرت‌ها، بسيار گسترش پيدا کرده است.در واقع تعداد بسيار زيادي از آفات مهم و کليدي در نقاط مختلف دنيا آفاتي هستند که از يک نقطه يا منطقهپَراکنش بومي به مناطق جديد وارد شده‌اندو بدليل اينکه اين آفات بدون دشمنان طبيعي خود به مناطق جديد وارد مي‌شوند عموماًتبديل به آفت مي‌شوند. مثال‌هاي بسيار زيادي در اين زمينه در کشورهاي اروپايي و درايران وجود دارد.

به عنوان مثال در راسته (Hemiptera) تعداد زيادي از شپشک‌ها مثل (Quadraspidiotus pernisiosus) يا شپشک هاي سان ژوزه مثل (Chrysomphalus dictyospermi) يا شپشک سپردار قهوه‌اي، سپردار قرمز يا (Aonidiella aurantii)،و(Aonidiellacitri)، يا شپشک استراليايي مثل (Icery apurchasi) وجود دارند. کرمساقه خوار برنج
(Chilo suppresalis) از راسته (Lepidoptera). مگس مديترانه‌ايميوه‌اي (Ceratitis capitata) از راسته (Diptera) از زير رده (Acari) گونه‌هاييمثل (Panonychusulmi) و (Panonychus citri) از گونه‌هاي بسيار مهم هستند که از طريقگياهان زراعي و گياهان زينتي و احتمالاً مرکبات از نقاط مختلف دنيا وارد کشور ماشده‌اند .
نقش قرنطينه :
در ايران قرنطينه نقش مهم جلوگيري از ورود آفات جديدبه کشور را به عهده دارد. براي مثال پس از بررسي‌هاي لازم توسط موسسه تحقيقات آفاتو بيماري‌ها روي نوعي چمن وارداتي از كشور هلند (براي تعويض چمن استاديوم آزادي) ازورود آن به كشور جلوگيري بعمل آمد .
دومين عامل که باعث تبديل موجودات به آفتمي‌شود تغييرات اکولوژيکي است. تغييرات اکولوژيکي با تاريخچه کشاورزي قرين است. هرعملي که انسان در طبيعت انجام مي‌دهد نوعي تغيير اکولوژيکي به همراه دارد. تغييراتاکولوژيکي در طي سده اخير بسيار زياد بوده است. تک کِشتي‌هاي وسيع، استفاده ازواريته‌هاي پر محصول، و عمليات اَگرو تکنيکي مثل سمپاشي باعث شده است که تعادل دراکوسيستم و طبيعت به هم بخورد .
حتي کشت گياهان زينتي در گلخانه نوعي تغييراکولوژيکي است. معمولاً از طريق وارد کردن دشمنان طبيعي، آفات در گلخانه‌ها راکنترل مي‌كنند. در اکوسيستم طبيعي و در شرايط طبيعي زنجيره‌هاي غذايي بسيار پيچيدهتوسط تعداد بسيار زيادي آفت و دشمنان طبيعي ايجاد شده‌اند. از آنجا که سموم در طينيم قرن اخير اين زنجيره پيچيده را بر هم زده‌اند، براي ايجاد تعادل مجددزنجيره‌هاي غذايي بين گونه‌هاي گياهخوار، پارزيتوئيدها و پرداتورها حداقل به پنجاهسال تلاش مداوم نياز داريم .
در بين عوامل بر هم زننده تعادل اکولوژيک، قطعاًسموم و ترکيبات شيميايي از اهميت بسيار زيادي برخوردارند. بطوريكه سمپاشي زيادبخصوص براي مدت طويل در محيط باعث تقويت ژن مقاوم در برابر اين ترکيب شيميايي شده ودر طي ساليان متمادي، اين جمعيت از طريق زاد و ولد افزايش پيدا مي‌کند. و نهايتاًبعد از مدتي يک جمعيت مقاوم به سموم در طبيعت ظاهر مي‌شود .
همچنين کاربرد سموم،باعث ايجاد آفت در مواردي نيز مي‌شود. آفات ثانوي آفاتي هستند که از طريق کاربردترکيبات شيميايي بوجود مي‌آيند. بدين صورت كه آفت خاصي در طبيعت كه داراي جمعيتپاييني نيز مي‌باشد بر اثر استفاده سموم از بين رفته ولي گونه‌هايي كه آفت محسوبنمي‌شوند بعد از مدتي به آفات خطرناك تبديل مي‌شوند.

 

 

 

 

فصل دوم

 

)Hemiptera (

 

راسته ناجوربالان وانواع مهم خانواده هاي ان

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ناجوربالان (Hemiptera)

اين راسته يکي از بزرگترين راسته‌هاي حشرات است. مهمترين خصوصيت مورفولوژيک اين حشرات ساختمان بالِ جلو است. بال جلو در قسمت قاعده‌اي،ضخيم و چرمي شده است و از قسمت‌ها و نواحي مختلفي تشکيل مي‌شود که عبارتند از:

1) Corium

2) Clavus

3) Cuneus

 

 

 

و بخش‌هاي ديگر که، در تفکيک خانواده‌هاي سن‌ها اهميت زيادي دارد.البته اين بخش‌ها در همه سن‌ها وجود ندارد، بخش انتهايي بال جلو کاملاً حالت غشايي دارد و داراي تعدادي رگ‌بال است. که اين قسمت در تفکيک خانواده‌هامورد استفاده قرار مي‌گيرند. قطعات دهاني سن‌ها از نوع زَنَنده مَکَنده است، بنابراين از شيره گياهي و در مواردي از خون تغذيه مي‌کنند. سن‌ها به دو گروه اصلي خشكي‌زي و آبزي تقسيم مي‌شوند. گونه‌هاي خشكي‌زي تعدادي شكارگر هستند و از گياهان و خون انسان و ساير جانوران استفاده مي‌كنند. يک بخش عمده از سن‌ها نيز آبزي هستند. سن‌ها داراي تعداد زيادي زير راسته هستند که مهمترين زير راسته‌ها عبارتند از:

 

1) Nepomorpha

2) Gerromorpha

3) Pentatomorpha

4) Cimicomorpha

 

 

Nepomorpha*

 

راسته (Nepomorpha) شامل سن‌هاي آبزي هستند: سن‌هاي(Aquatic)

در زير آب شنا مي‌کنند و از ا نواع موجودات در داخل آب تغذيه مي‌کنند،

مهمترين خانواده‌ها عبارتند از:

1) Nepidae

2) Blostomatidae

3) Corixidae

که در محيط آب از انواع حشرات مثل لارو پشه‌ها و ساير آبزي‌ها تغذيه مي‌کنند.

 

 

Gerromorpha*

زير راسته ديگر ، زير راسته جرومورفا است که سن‌هاي نيمه آبزي يا

(Semi aquatic) مي‌باشند. اين سن‌ها شکارگر و در کنار يا سطح آب از

انواع بندپايان از جمله حشرات تغذيه مي‌کنند. زير راسته ديگر که از اهميت
بيشتري نسبت به راسته‌هاي قبل برخوردارند، سن‌هاي راسته (Cimicomorpha) و (Pentatomorpha) هستند.

 

Cimicomorpha*

سن‌هاي زير راسته،(Cimicomorpha)که تعدادي از آن‌ها گياه‌خوار و تعدادي شكارگر و تعدادي ديگر از آن‌ها خون‌خوار هستند. به بعضي از آن‌ها مختصراً اشاره مي‌کنيم:خانواده،(Tigidae) اولين خانوادههستند. به اين سن‌ها (Lace bugs) مي‌گويند. به دليل اينکه سطح بدنشان کاملاً مشبک است و از نظر فرم بالهاي جلو، مواردي که در سن‌هاي قبلي ذکر شد در اين سن‌ها ديدهنمي‌شود. تعدادي از سن‌هاي بسيار مخرب در اين خانواده قرار دارند و بعضي از آن‌هاگياهان زينتي منازل را مورد حمله قرار مي‌دهند. اما عموماً از سطح زيري برگ‌هاتغذيه مي‌کنند. تغذيه آن‌ها باعث ايجاد لکه‌هاي زرد رنگ و در تراکم بالا باعث قهوه‌اي شدن برگ‌ها شده و موجب ريزش برگ‌ها و خساراتي از اين جمله به گياهان زينتيوارد مي‌کند.

از جمله عمومي‌ترين گونه‌هاي اين خانواده در ايران، گونه‌اي به نام(Stephanitis pyric) که بر روي گياهان زينتي مثل (به ژاپني) و ساير گياهان فعاليتمي‌کند و خساراتي را وارد مي‌کند.
خانواده ديگر، خانواده (Miridae) است. اينخانواده از بزرگترين گونه سن‌ها از نظر تعداد بوده و به آن‌ها (Plant bugs) يا (Leaf bugs) گفته مي‌شود و اين سن‌ها از برگ گياهان و شيره گياهي تغذيهمي‌کنند .

سن‌هاي گياهي حشراتي به طول ۴ تا ۱۰ ميلي‌متر با بدني نرم مي‌باشند. راه تشخيص اين حشرات بال‌هاي جلوي آن‌ها مي‌باشد. بال جلوي آن‌ها داراي قسمتي بهنام (Cuneus) هستند که در بيشتر سن‌ها اين قسمت‌ها ديده نمي‌شود .

يکي ديگر ازگونه‌هايي که در محيط‌هاي گلخانه‌اي و در محيط پرورش گل‌هاي زينتي فعاليت مي‌کندسني به نام (Lygus regulipennis) است که از گل‌ها تغذيه مي‌کند و باعث ريزش گل‌ها مي‌شود. اين سن‌ها عموماً به صورت تخم هستند که تخمشان را در داخل بافت گياهان قرار داده و زمستان گذراني مي‌کنند و يکي از آفات مهم گياهان زينتي در گلخانه‌هاهستند .
از زير راسته (Cimicomorpha) چند خانواده شکارگر هستند مثل خانواده (Reduviidae)، خانواده (Anthocoridae) و تعدادي ديگر نيز خون‌خوارند مانند خانواده (Cimicidae) که در منازل از خون انسان تغذيه مي‌کنند.

 

آيا سن‌هاي شکارگر در شرايط گلخانه‌اي نيز وجوددارند؟

سن‌هاي شکارگر که از جمله مهمترين آن‌ها خانواده (Anthocoridae) ا ست ، در مواردي بصورت تجاري و انبوه توليد مي‌شوند. و در کنترل تعدادي از آفات گلخانه‌اي نقش بسزايي دارند. براي مثال: بعضي از گونه‌هاي سن‌هاي خانواده (Anthocoridae) مثلسن‌هاي جنس (Orius) براي كنترل کنه‌ها و تريپس‌ها، مورد استفاده قرارمي‌گيرند.

 

Pentatomorpha*

 

سن‌هاي زير راسته (Pentatomorpha) غالباًداراي بدني بيضي شکل هستند و تقريباً اکثريت آن‌ها گياه‌خوارند. تعداد کمي نيز ازاين گونه‌ها شکارچي مي‌باشند. اين زير راسته شامل خانواده بسيار مهمي بنام (Lygaeidae) هستند که به آن‌ها (Seed bugs) يا سن‌هاي بذري نيز گفته مي‌شود. كه ازبذر گياهان زينتي مختلف تغذيه مي‌کنند. خانواده ديگر (Scutelleridae) مي‌باشد. در اين گونه سن‌ها سِپَرچه‌ها رشد زيادي کرده و تقريباً تا انتهاي بدن کشيده شده وبال‌ها نيز در زير اين سپرچه‌ها قرار گرفته‌اند. يک نوع از گونه‌هاي مهم که درايران به گياهان خسارت مي‌زند گونه‌اي به نام (Integriceps) است که يکي از مهمترينآفت‌هاي گندم است و سالانه مبالغ هنگفتي صرف مبارزه با اين نوع آفتمي‌شود .
خانواده ديگر، خانواده (Pentatomidae) است. در اين خانواده بر خلاف خانواده(Scutelleridae) سپرچه‌ها به صورت مثلثي است. اين سن‌ها بسيار بَدبو هستندو به آن‌ها (Stink bugs) مي‌گويند. اين حشرات بوي بسيار ناخوشايندي توليد مي‌كنند. اکثراً گياه‌خوارند و از چند گونه از حشرات مضر تغذيه مي‌کنند.

 

  

 

فصل سوم

 

 

(Homoptera)

 

راسته جوربالان وانواع مهم خانواده هاي ان

 

 

 

 

 

جوربالان(Homoptera)

راسته ديگر اين حشرات تحت عنوان (Homoptera) يا جوربالان هستند.اينراسته گروه‌هاي مختلفي از حشرات را در بر مي‌گيرد. در اصل اين راسته شامل پسيل‌ها، سفيد‌ بالك‌هايا (White flies)، شپشک‌ها يا(Scale insect) ، شته‌ها يا (Aphids) وزنجره‌ها زنجرک‌ها مي‌باشد. تعداد بسيار زيادي از آفات گياهان زينتي در اين راستهقرار دارند. اين راسته به دو زير راسته تقسيم مي شود:

1- زير راسته (Auchenorrhyncha)

2- زير راسته (Sternorrhyncha)

زير راسته (Auchenorrhyncha) شامل زنجره‌ها و زنجرک‌ها است.

زنجره‌ها حشراتي نسبتاً بزرگهستند که بال‌هاي آن‌ها غشايي بوده و داراي تعداد زيادي رگ‌بال هستند. در اين حشراتچشمهاي مرکب وضعيت معمولي دارند و داراي شاخک‌هاي مويي بسيار کوتاه هستند. درزنجرک‌ها هم معمولاً شاخک‌هاي مويي بسيار کوتاه هستند .
زنجره‌ها داراي دو ويژگي مهم هستند، اول اين که مراحل پورگي‌شان در داخل آب سپري مي‌شود، مراحل پورگي چندينسال و حتي در بعضي از گونه‌ها حدود ۱۰ تا ۱۲ و در پاره‌اي اوقات تا ۱۷ سال طولمي‌كشد كه در زير خاک سپري مي‌شود و از ريشه گياهان مختلف تغذيهمي‌نمايند .
حشرات کامل اين گروه عمر چنداني ندارند، ۱۰ تا ۲۰ روز و حداکثر يکماه بيشتر زنده نمي‌مانند. بعد از اينکه تخم خودشان را در داخل سر شاخه‌هاي گياهان قرار دادند، مي‌ميرند. تخم اين حشرات بعد از مدت يک ماه فارغ مي شوند. پوره اينحشرات از داخل سر شاخه گياهان خارج شده و به داخل خاک مي‌افتد و مدت زمان زيادي رادر داخل خاک سپري مي‌کنند. و از ريشه‌ي گياهان تغذيه مي‌كنند .
تخم گذاري حشراتکامل يکي ديگر از روشهايي است که اين حشرات به گياهان خسارت مي زنند. اين روش تخمک‌گذاري حشرات، روي گياهان گاهي باعث خشکاندن سر شاخه‌هاي گياهان مختلف از جملهگياهان زينتي مثل رز و ساير گياهان مي‌شود.

 

گروهي ديگر از حشرات اين راسته،زنجرک‌ها هستند که شامل چند خانواده مهم (Cicadellidae)، (Membracidae) و (Cercopidae) که در بين آن‌ها خانواده (Cicadellidae) از اهميت بيشتري برخورداراست.
يکي ديگر از گونه‌هاي مهم اين خانواده، گونه‌اي به نام (Zyging palidifrons) است که از آفات مهم گلخانه‌اي مي باشد (Zyging palidifrons) .توانايي توليد چنديننسل را بر روي گياهان زينتي در شرايط گلخانه‌اي دارد. خسارت آن‌ها به صورت لکه‌هايزرد رنگ بر روي گياهان است و در تراکم‌هاي بالا، مي‌توانند منجر به خشک شدن برگ‌هايگياهان بشوند. اين حشرات تخم خودشان را در داخل سر شاخه‌هاي ظريف گياهان قرارمي‌دهند و در مواردي قادر به خشک كردن سر شاخه‌هاي گياهان هستند . گونه‌اي ديگرکه بر روي رز فعاليت مي‌کند زنجرکي است به نام (Edvardsiana rosae)که اين زنجركحدود ۵ ميلي‌متر طول دارد و در پشت برگ‌هاي گياهان فعاليت مي‌کند. اين حشرات به رنگروشن و چشم‌هاي آنان به رنگ قرمز مايل به قهوه‌اي است. زمستان را به صورت تخم سپريمي‌کنند و در بهار از تخم‌ها فارغ مي‌شوند. پوره اين حشرات پس از فارغ شدن در سطحزيري برگ‌ها به تغذيه از شيره گياهان مي‌پردازند. هر حشره ماده توانايي توليدحدوداً ۲۵۰ عدد تخم را دارد و در هر سال اين نوع زنجرک چندين نسل توليدمي‌کند.

 

(SpellESternorrhyncha)

زير راسته ( SpellESternorrhyncha) در برگيرنده تعدادي از مهم ‌ ترين آفات گياهان گلخانه اي است. اين زير راسته شامل پسيل‌ها، شَته ها، شپشَک ‌ ها و مگس های سفيد و سفيدبالک ‌ ها (white flies) مي باشد. تعداد زيادي از اين حشرات با زندگي انگلي خود بر روي گياهان ديگر، تغيير شکل پيداکرده بطور ي که از نظر ويژگى هاي ساختماني شباهت چنداني به حشرات ندارند .
اينحشرات قسمت اعظم زندگي خود را به صورت ثابت و ساکن بر روي گياهان سپري مى کنند. تمامزير مجموعه ‌ هاي اين راسته گياهخوار بوده و شامل تعداد زيادي از مهم ترين آفاتگياهان گلخانه اي مي باشند.

شته ها (Aphids)

مردم معمولاً حشرات خزنده را به نام شته مي شناسند درحاليكه ازديدگاه دانشمندان فقط آن گروه از حشرات كه داراي شاخكهايي هستند كه در صورتي كه نيازي به شاخكشان نداشنه باشند آنها را تا كرده ودر اطراف بدنشان پنهان ميكنند درگروه اين جانوران قرار مي گيرند.بعضي از اين حشرات ساقه گياهان را سوراخ كرده واز شيره انها تغذيه مي كنند. بعضي ديگر از اين حشرات شكارچيان فعالي هستند كه بدن حيوانات را سوراخ كرده واز خون يا مايعات بدن انها تغذيه مي كنند. درحدود 55000 گونه از شته ها تا كنون شناسايي شده وتوسط دانشمندان نام گذاري شده اند انها تقريباً در همه جا به استثناء مكانهاي خيلي سرد زندگي مي كنند.

 

 

 

 

اولين گروه اين راسته شته ‌ هامى باشند که تحت عنوان بالا خانواده آفي دوييده (SpellEAphidoidea) طبقه‌بندي مي شوند.

شتههااز مهمترين آفات گلخانهها هستند كه تهديدي جدي براي گلخانه ها محسوب ميشوند. در ابتداي چرخه زندگي اين حشرات مادهموثر قراردارداين حشره ماده ميتواند چندين نسل را بدونجفتگيري به وجودآورد. پس از گذشت مدتي تعداد شتهها به ميزانزيادي افزايش مييابد. دراين بين حشرات بالداري به وجودآمدهاند كه ميتوانند با پرواز تمام گلخانهيا حتيگلخانههاي ديگر را نيز به تصرف خود در آورند.

اما شتهها چگونهبه گياه خسارت وارد ميكنند؟

اين حشرات شيره گياه را ميمكند وهنگامي كه تعداد زيادي شته اين عمل را انجام دهند گياه به تدريجضعيف ميشود و توانايي رشد آن هم كم ميشود كه اين پديدهمستقيماً روي ميزان محصول به دست آمده اثر ميگذارد. از طرف ديگر شتهبا انتقال عوامل بيماريزاي گياهي و نيز ترشح مادهاي چسبناك ازانتهاي بدن خود به نام عسلك كه محيط مناسبي براي رشد انواع قارچهافراهم ميآورد نيز به گياه آسيب وارد ميكند. عسلك ترشح شدهمورچهها را نيز به سوي خود جلب ميكند و باعث ميشود كهمورچهها گاهي خود، تخم شتهها را به گلخانه وارد كنند تابعد از تكثير شته، مورچه از شيره آن استفاده كند. لذا در بعضي موارد ازشتهها به عنوان گاو مورچهها نام برده ميشود چرا كهمورچهها عسلك شتهها را ميدوشند و به مصرف تغذيه خودميرسانند. براي مبارزه با شتهها يكي از مهمترينراههاي مبارزه با مورچهها است. از طرف ديگر مبارزه باعلفهاي هرز محيط گلخانه كه ميتوانند به عنوان پناهگاهي برايشتهها به شمار روند، استفاده از كفشدوزك هفت نقطهاي كه ازشتهها تغذيه ميكنند و نيز به كارگيري نوارهاي زردرنگچسبنده كه اين حشرات را به خود جلب ميكنند و پس از نشستن حشره رويآن به آن چسبيده و نابود ميشوند، موثر خواهند بود. به عنوان آخرينراه مبارزه با شتهها و ديگر آفات گلخانهها از سموم شيميايينيز استفاده ميشودنيز استفاده ميشود.

شته ها موجوداتي کوچک با ابعاد تا ميلى متر، داراي ظاهرى گلابى شکل، بدني بسيار نرم، قطعات دهاني از نوع زنَنده مَکنده بوده و از شيره گياهان تغذيهمى کنند.

از ديگر ويژگى هاي ساختماني اين گروه از حشرات مى توان به عضوى به نام (SpellECurnicule)که در سطح پشتى پنجمين حلقه شکم قرار دارد نام برد.

 

 

 

دامنه ميزبانى اين حشرات بسيار گسترده بوده و شته‌ها تقريباً روى تمام گياهان در جمعيت ‌ هايبسيار بالا ديده مىشوند و از شيره گياهان تغذيه مى کنند. شته‌ها يکي از آفات بزرگگياهان زينتي هستند. تغذيه شته‌ها از شيره گياهان علاوه بر اينکه باعث ضعف گياه مى شود، همچنين باعث پيچيده شدن برگ‌ها، بد شکل شدن برگ‌ها و ترشح عَسَلک (شيرهگياهى) مى شود.

شته‌ها پس از مکيدن شيره گياهان مقدار زيادى عَسَلک دفع مى کننداين ترشحات دفع شده روى سطوح پائيني برگ‌ها و سرشاخه ‌ ها ريخته و باعث مىشود کهمقدار زيادى گرد و خاك روى سطح گياهان جذب شود که از عمل فتوسنتز نيز در گياهانجلوگيري مى کند. همچنين تغذيه آن‌ها باعث انتقال بيماري هاي ويروسي در گياهان مختلفمى شود. اغلب در طبيعت شته‌ها با جمعيت ‌ هاى بالا بر روي گياهان مشاهده مى شوند.
جمعيت شته‌ها در برگيرنده مراحل مختلف سني آن ها مى باشد. پوره ‌ هاي مختلف سني وهمچنين حشرات کامل شته‌ها بر روي گياهان، در حال تغذيه از شيره گياهى مشاهدهمى شوند.

وظيفه کورنيکول چيست؟

کورنيکول ها وظيفه ترشح ماده اى را به نامفرومون را دارد. فرومون به عنوان يک ماده

 

 

جلب جنسى عمل كرده و هنگامى که دشمنانطبيعي مثل بالتوري ‌ها از خانواده

(SpellEChrysopidae)وارد جمعيت شته‌ها مى شوند نيزبه عنوان يک ماده هشدار دهنده باعث پراکنده شدن شته‌ها از روي ساقه ‌ هاي برگ‌هايآلوده مى شود .

 

SpellE Aphididae _

SpellE Eriosmatidae _

SpellEPhylloxeridae_

SpellEAdelyidae_

 

خانواده آفيديده( SpellEAphididae)

خانواده ( SpellEAphididae) از مهم‌ ترين و بزرگ ‌ ترينخانواده شته‌ها است که تعداد گونه ‌ هاي بسيار زيادي دارد. اين حشرات از انواعگياهان مختلف تغذيه مى كنند و يکي از عوامل مهم بيماري هاي ويروسي گياهانمى باشد. راه تشخيص اين شته‌ها از کورنيکول نسبتاً بزرگ و رشد کرده آن‌ها مى باشد. ترشح مقدار کم موم و يا نبود ترشح در بعضي گونه ‌ ها و همچنين قطعات دهاني فعال درجنس نر و ماده راه ديگر تش خيص آن‌هاست .
البته گونه هاي بالدار اين حشره به راحتي از طريق رگ بندي بال از بقيه شته‌ها تشخيص داده مى شوند. به اين نحو که رگمياني (Media) در شته‌هاي خانواده آفيديده منشعب است، در حالي که در بقيه شته‌ها رگمياني معمولي است .
سيکل زندگي شته‌هاي خانواده ( SpellEAphididae) نسبتاً پيچيدهاست و شامل نسل هاي بکرزا و دوجنسي هستند. زمستان گذراني بصورت تخم دارند و در بهارتخم ‌ ها تفريغ مىشوند و پوره هايي که از آن خارج مى شوند بر روي گياهان ميزبانچندين نسل را بصورت بکرزا يا پارتنوژنتيک (SpellEParthenogenetic)توليد مثلمى کنند.
نهايتاً افراد بالدار در جمعيت شته‌ها ظاهر و بر روي گياهان زينتي وسبزيجات مهاجرت مى کنند، اين حشرات بر روي گياهان زينتي بصورت بکرزا و پارتنوژنتيکتوليد مثل مى کنند. اين حشرات در اواخر فصل مجدداً بر روي ميزبان ‌ هاي اوليه خودبازگشته و بوسيله توليد مثل ادامه حيات مى دهند. و نهايتاً نسلي به نام نسل جنسيظاهر شده که اين نسل شامل افراد نر و ماده است .
شته‌هاي نر و ماده پس از جفت‌گيري ما د ه ها تخم ‌ هايشان را بر روي سر شاخه گياهان قرار مى دهند. به دليل اينکهاين حشرات از توانايي فوق ‌ العاده زيادي براي افزايش جمعيت برخوردارند شته‌ها راحشراتي بکرزا مى نامند. در مدت زمان بسيار کوتاهي جمعيت بسيار زيادي را بر رويبرگ‌ها، گل ها و شاخه هاي گياهان ايجاد مىکنند. زمستان گذراني شته‌ها به صورت تخماست در حاليکه در شرايط گلخانه ‌ اى که شرايط در طول سال مناسب است مى توانند نسلهاي متوالي ايجاد کنند.

 

خانواده آفي‌ديده ( Aphididae)
شته‌هاي خانواده ( Aphididae) مهم ترين آفات گياهان زينتي وخيار را در برمي گيرند که تعدادي از آن‌هاعبارتند از:
Myzus persicae _
Aphis gossypii _
Aphis craccivora _
Macrosiphum rosae _
Macrosiphum euphorbiae _
Macrosiphuniella sanborni _

 

و تعداد زيادي از گونه ها که بر روي گياهان گلخانه اي جزءآفات بسيار مهم محسوب مي‌ شوند .
اين شته‌ها در شرايط گلخانه اي توانايي ايجادحدود چندين نسل را در طول سال دارند، طرز تکثير آن‌ها در شرايط گلخانه اي بصورتبکرزايي است. يعني در طول سال به روش پارتنوژنتيک ( Parthenogenetic) توليد مثل مي‌کنند . اشاره شد که شته‌ها بصورت تخم زمستان گذراني مي کنند . اما اين مربوط بهشرايط

طبيعي است و در شرايط گلخانه‌ اي قادر هستند در طول سال ، نسل ‌ هاي متواليايجاد کنند.شته‌ها رابطه تنگاتنگي با مورچه ‌ ها دارند، در واقع شته‌ها حکم گاوشيرده را براي مورچه ‌ ها دارند. هر جا که شته‌ها وجود داشته باشند مقدار زياديمورچه نيز وجود دارد.

مورچه ها ، شته‌ها را از گياهان به محل هاي مناسب منتقل مي کنند تا از اين طريق شته‌ها، توليد مقادير بيشتري عَسَلک کند و مورچه ها ازعسلک شته‌ها تغذيه مي کنند.گونه هايي از شته‌ها داراي نام ‌ هاي خاصي هستند. مانند شته اقاقيا و شته رز، اما به اين معنا نيست که شته‌ها با اين نام ‌ ها شناختهمي ‌ شوند يا فقط بر روي آن گياه خاص فعاليت مي ‌ کنند. بلكه شته‌ها، دارايدامنه‌ي ميزباني نسبتاً وسيعي هستند ، که به تعدادي از آن‌ها اشاره شد .
شته‌هايخانواده ( Aphididae) به صورت آزاد بر روي تمام گياهان فعاليت مي ‌ کنند .
بطورکلي ايجاد گال در شته‌هاي خانواده ( Aphididae) ديده نمي ‌ شود. اين شته‌ها بهصورت آزاد بر روي گياهان فعاليت مي ‌ کنند ، به همين جهت در معرض خطر حمله دشمنانطبيعي بي شماري قرار دارند مانند لارو و حشرات کامل کفش ‌ دوزک ‌ ها، لاروبالتوري ‌ ها، زنبورهاي پارازيتوئيد، خانوادهBraconidae) ( و زير خانواده .(Aphidiinae)
سئوال ديگر اينست که :
آيا رابطه بين مورچه ها و شته‌هايکطرفه است يا شته‌ها نيز سود مي ‌ برند؟
رابطه آن‌ها کاملاً دو طرفه است، درواقع مورچه شته‌ها را در روي گياهان منتقل مي کنند و به اين طريق باعث پراکنشآنها مي شود و آنها را در محل ‌ هاي مناسب تري قرار مي‌ دهد. شته‌ وقتي در محلمناسبتري قرار گيرد توليد عسلک بيشتري خواهد کرد و لذا به اين طريق مورچه ‌ ها هماز اين فعل و انفعال دو طرفه بهره مند مي شوند .
مورچه ها همچنين در روندفعاليت دشمنان طبيعي شته‌ها ايجاد اختلال مي کنند و باعث

دور شدن کفش ‌ دوزک ها وزنبورهاي پارازيتوئيد، از اطراف شته‌ها مي شوند، لذا فعاليت مورچه ‌ ها بر رويگياهان مفيد ارزيابي نمي شود .
دومين خانواده از شته‌ها، خانواده ( Eriosomatidae) است که به آن‌ها شته‌هاي گال زا يا(Gall-making aphids) يا شته‌هايمومي (Woolly aphids) گفته مي شود. تشخيص اين شته‌ها از شته‌هاي خانواده (Aphididae) به اين ترتيب است که کورني کول ‌ در اين شته‌ها رشد چنداني نکرده است وگاهي کورني کول وجود ندارد . بعلاوه افراد جنسي فاقد قطعات دهاني فعال هستند . يکويژگي رفتاري بسيار مهم در اين گونه از شته‌ها اين مي ‌ باشد که افراد جنسي اينشته‌ها فقط يک تخم توليد مي ‌ کنند .
در حاليکه در شته‌هاي خانواده ( Aphididae) اين محدوديت در تخم ‌ گذاري وجود ندارد و افراد جنسي آن‌ها ‌ توانايي توليد تعدادزيادي تخم را دارند.
افراد بالدار اين دو خانواده از هم براحتي قابل تفکيک ميباشند.
در خانواده ( Eriosomatidae) رگ مديا فاقد انشعاب است و اين شته‌ها همهدو ميزبانه هستند و بر روي ميزبان اول اغلب توليد گال مشاهده مي‌شود. گا ل براثر فعاليت شته و تغذيه شته بر روي برگ و ساير قسمت ‌ هاي گياه ايجاد مي شود. گالايجاد شده روي گياه يک محيط کوچک يا يک ميکروکليما را ايجاد مي ‌کند و در داخل اينمحيط کوچک شته‌ها فعاليت مي کنند. مبارزه با شته‌هايي که توليد گال مي کنند عموماًسخت ‌ تر است . زيرا بسياري از سم ‌ها تاثير زيادي بر آن‌ها ندارند مگر اينکه سم‌ها سيستميک باشند، يا اينکه از سم ‌هاي نفوذي که قادر به وارد شدن به شيره گياهيهستند، استفاده شود . تعدادي از گونه‌ هاي اين خانواده داراي اهميت زيادي مي باشند مانند (Tetranura ulmi)که در روي نارون و در محيط شهري ديده مي‌ شود وايجاد گال مي‌ کند. گونه هاي ديگري از جنس ( Pemphigus) مانند (Pemphigus bursarius) بر روي صنوبر ، گال هايي به شکل ‌ هاي مختلف مثل گال کوزه مانند درست مي‌کنند . ( Pemphigus prociphilus )حشره ‌ اي است که روي درخت زبان گنجشک و افرا توليد گال مي ‌ کند .

 

 

 

خانواده (Adeligidae)
اين شته‌ها عموماً رويسوزني برگ ‌ ها فعاليت مي ‌ کنند ، مانند درخت کاج، اين شته‌ها نيز مثل دو خانوادهقبلي داراي دو ميزبان هستند ولي هر دو ميزبان آن‌ها از سوزني برگ ‌ ها مي باشند وممکن است بر روي ميزبان اول توليد گال نمايند .
از نظر ويژگي ‌ هاي شناسايي ، اينشته‌ها داراي شاخک هاي سه بندي مي ‌ باشند و به اين طريق آنها مورد شناسايي قرارمي‌گيرند .
خانواده ديگر، خانواده ( Phylloxeridae) است . اين خانواده براي ايران جز ء آفات قرنطينه‌ اي محسوب مي‌ شود. در ايران هيچ‌گونه از اين آفات شناسايي نشده است ولي در کشورهاي آمريکايي و اروپايي جزء آفاتبسيار مهم برخي از گياهان مي‌باشند . مخصوصاً گونه ‌ اي که روي مو فعاليت مي ‌ کندو نام آن (Dactulospharia Vitifoliae) مي ‌ باشد که از مهم ‌ ترين آفات گياهي در كشورهاي اروپايي و آمريكايي به شمار مي ‌ روند .
مبحث شته‌ها را با تاکيد بر ايننکته که شته‌ها علاوه بر خسارت مستقيم، ناقلان مهم بسياري از بيماري ‌ها مانندبيماري ‌ هاي ويروسي هستند خاتمه مي دهيم. علاوه بر شته‌ها، زنجرک ها نيز در نقل وانتقال عوامل ويروسي فوق ا لعا ده مهم هستند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

پسيلها( Psyllidae)

نوع ديگري از حشرات راسته هميپترا، يسيل‌ ها هستند. يسيل‌ ها متعلق به خانواده (Psyllidae) در ا ين حشراتشاخک ‌ها بلند و نَخوَش است و شباهت زيادي به يک زنجره كوچك دارند و با كمك شاخک‌هاي نخي و بلند از زنجره ‌ ها و زنجرک ها تشخيص داده مي ‌ شوند، همچنين از طريق رگبندي بال نيز کاملاً متمايز هستند.

 

 

 

 

 

 

سفيدبالک ها (White fly) (White fly) حشراتي از خانواده ( Aleyrodidae) هستند، با اندازه کوچک و سطحبدن و بال هاي اين حشرات به وسيله پودر سفيد رنگي پوشيده شده است. در ظاهر اينحشرات شباهت زيادي به يک پروانه کوچک دارند، اما در مقياس کوچکتر، حشرات

کامل اينراسته فعال بوده و مي توانند آزادانه به اطراف پرواز کنند و عموماً در زير برگگياهان و در حال تغذيه از شيره گياهان مشاهده مي شوند .

 

 

 

 

از نظر دگرديسي، حشراتاين خانواده با ساير خانواده هاي راسته(Hemiptera) به جز شپشک هاي نر تفاوت دارند. در اين حشرات پوره سن اول فعال است ولي پوره هاي سنين دو، سه و چهار در روي گياهانثابت هستند و همانند شپشک ها به نظر مي رسند . در بعضي منابع به پوره هاي سني يک،دو و سه لارو ، و به پوره سني چهار شفيره اطلاق مي شود. سفيدبالک ها در مناطقگرمسيري و نيمه گرمسيري و به ويژه در شرايط گلخانه اي بر روي گياهان زينتي ومحصولات گلخانه اي در جمعيت هاي خيلي بالا ديده مي شوند. پوره ها با حشرات کامل ازشيره گياهان تغذيه مي کنند و همانند شته ها ناقل بيماري هاي ويروسي مختلفهستند .

دامنه ي ميزباني تعدادي از سفيدبالک ها بسيار گسترده مي باشد و در موردبعضي از گونه ها ، 0 تا 0 و حتي در برخي اوقات تا ; 0 مورد ميزباني گياهان ذکر شدهاست.
اين حشرات همانند شته ها توليد مقادير زيادي عسلک مي کنند که اين عسلک درگياهان باعث جذب گرد و خاک و مخصوصاً رشد قارچ هاي ساپروفيت مي گردد. اين عامل سببكاهش مشتري محصولات گياهان زينتي و گياهان گلخانه اي در بازار مي‌شود . حشراتکامل اين گونه تخم هاي شان را که داراي يک ساقه بسيار باريک و کوچک است ، در داخلبافت گياه قرار مي دهند. تخم اين حشرات با چشم معمولي به راحتي قابل رؤيت نيست. پوره اين حشرات بعد از تفريغ شدن از تخم ، مدتي را بر روي گياه جستجو مي کنند تامحل مناسبي براي تغذيه از شيره گياهان پيدا کنند . پس از مشخص شدن محل، خرطومخود را به داخل نسج و شيره گياه وارد مي کند. اين حشرات تا زمان رسيدن به ظهور کاملزندگي ثابتي را در روي گياه پي مي گير ند .