دانلود مقاله لوبیا با فرمت ورد ودر 14 صفحه قابل ویرایش

لوبیا (Kidney bean)

تیره : بقولات Leguminosa

نام لاتین : Phasaeolus vulgaris L

نام انگلیسی : Kidney bean

نام فارسی : لوبیا

نام عربی : لوبیا - فصولیه

گياه‌شناسي

نام علمي لوبيا phaseolus vulgaris L مي‌باشد.

لوبيا با نام انگليسي Kidney bean از راسته Rosales خانواده leguminosae و زير خانواده Papilionidae و شاخه phaseolae و زير شاخه Phaseoliae و جنس phaseolus مي‌باشد.

درسال ۱۵۳۳ میلادی لوبیا به نام مکزیکی اولیه اش «ایاکوک» از آمریکا به اروپا آورده شد و از آنجا به سایر نقاط جهان راه یافت واکنون همه ساله میلیون‌ها تن به مصرف می‌رسد و یکی از مواد غذایی نسبتاً ارزان و فراوان است.

گیاهی است یکساله ، دارای یک ریشه اصلی راست و ریشه های فرعی فراوان، در روی ریشه های کوچک لوبیا غده های قهوه ای رنگ نامنظم ، تثبیت کننده ازت قرار گرفته است برگهای مرکب که از سه جفت برگچه تشکیل شده اند بادمبرگ طولانی به طور متناوب روی ساقه آن قرار گرفته اند. ممکن است برگچه ها از کرکهای ریز پوشیده شده باشند.

برگهای لوبیا دارای گشواره هستند گلهای لوبیا به صورت خوشه ای یا منفرد از جوانه های جانبی کنار برگها بوجود می آیند جام گل لوبیا سفید یا ارغوانی میباشد گل لوبیا خودگشن است. براثر تلقیح گل میوه آن که به صورت غلاف یا نیام می باشد، بوجود می آید نیام لوبیا بلند، باریک و گاهی ممکن است خمیده باشد. در هرنیام تعداد 4 تا 12 عدد بذر وجود دارد.

نیام نارس لوبیا به صورت سبز مصرف می شود و به آن Snap beans می گویند. نیام ممکن است نخ دار و یا بدون نخ باشد. انواع بدون نخ آن ، بخصوص زمانیکه به صورت نارس برداشت می شود، بیشتر مورد توجه است و آنرا Stringless bean می نامند.از نظر طول بوته، لوبیا به دو دسته تقسیم می شود. دسته اول بالا رونده است و به آن Pole beans و یا Runner beans می گویند. طول بوته در انواع بالا رونده ممکن است به 5/1 تا 2 متر برسد. دسته دوم غیر بالا رونده و یا کوتاه (Dwarf type) می باشد و به آن Bush beans می گویند

طول بوته در انواع پاکوتاه از 40 تا 50 سانتی متر تجاوز نمی کند. انواع بالا رونده احتیاج به قیم دارند و دارای دوره رشد طولانی بوده، از میزان محصول بالایی برخوردار می باشند. در حال حاضر بیش از چند صد رقم لوبیا سبز در دنیا کشت می شود آنها را از نظر عادت رشد رنگ گل، اندازه گل، شکل غلاف ، شکل و رنگ دانه،تقسیم بندی می کنند.

انواع لوبیا

لوبیا سبز

لوبیا چیتی

لوبیا چشم‌بلبلی

لوبیا سفید

لوبیا قرمز

سویا یا لوبيا روغني با نام علمي Glycine max L.

لوبيا از نظر الگوي رشد growth habit به چهار تيپ به شرح زير تقسيم مي‌شود:

تيپ 1- كاملا بوته‌اي Type I- Determinate Bush

تيپ 2- بوته‌اي با كمك پيچك Type II- Indeterminate Bush

تيپ 3- نيمه رونده خوابيده Type III- Indeterminate Bus

تيپ 4- كاملا رونده Type IV- Indeterminate Climbing

آب و هواي مناسب كشت لوبيا

لوبيا گياهي است حرارت دوست (ترموفيل) و در مناطقی كه داراي آب و هواي گرم مانند آمريكاي جنوبي باشند بخوبي رشد مي‌نمايد اما در مناطق معتدل و سردسير معتدل نيز قابل كشت بوده و به خوبي محصول مي‌دهد با اين تفاوت كه در مناطق گرمسير آمريكاي‌جنوبي بيش از يكبار در سال مي‌توان آنرا كشت كرد اصولاً چون لوبيا يك كشت بهاره مي‌باشد از نظر آب و هوا داراي محدوديت چنداني نمي‌باشد و در اكثر نقاط كشور مي‌توان آنرا كشت كرد. حداقل درجه حرارت براي جوانه زدن لوبيا بين 10-12 درجه سانتي‌گراد مي‌باشد.

حرارت اپتيم براي رشد و تكامل لوبيا 20 تا 28 درجه سانتي‌گراد بوده و مجموع درجه حرارت‌هاي موردنياز براي رشد طبيعي آن از 1500 تا 3000 درجه سانتي‌گراد مي‌باشد.

آماده سازی خاک

لوبیا سبز در هر نوع خاک رشد می کند بهترین خاک برای لوبیا سبز، خاکهای رسی شنی می باشد pH بین 5/5 تا 5/6 را می پسندد. کودهای آلی و شیمیایی برای زمین لوبیا مناسب هستند میزان مصرف کودهای حیوانی برای لوبیا سبز تا 40 تن در هکتار می باشد که قبل از آماده شدن زمین به زمین اضافه می کنند. کودهای شیمیایی که دارای فسفر و پتاسیم باشند برای لوبیا لازم است و آنها باید قبل ازکشت به زمین اضافه شوند.

آزمایشها نشان داده است که لوبیا چندان نیازی به تثبیت ازت ندارد.بنابراین نسبت به اضافه کردن کودهای ازته عکس العمل مثبت نشان می دهد. اگر در زمینی که باید محصول لوبیا در آن کاشته شود قبل از لوبیا کود سبز در آن کاشته باشند باید زمین را در پائیز سال پیش از کاشت لوبیا شخم زد و آنرا تا بهار بعد با کلوخ به حال خود، باقی گذاشت تا کود سبز در خاک بپوسد و زمین آماده برای کاشت لویبا گردد.

در غیر این صورت می توان زمین را در پائیز سال قبل از کاشت و یا در بهار سال کاشت لوبیا شخم کرد. در کل برای لوبیای پاکوتاه با توجه به مقدار مواد غذایی زمین معمولاً حدود 40 کیلوگرم ازت، 60 کیلوگرم فسفات 120 کیلوگرم کودهای پتاسه در هکتار نیاز است برای لوبیای بلند مقدار کود ازته بیشتر بوده (حدود 80 کیلوگرم) و نیز 80 کیلوگرم کود فسفاته و حدود 160 کیلوگرم کود پتاسه بسته به نوع زمین و مواد موجود در آن در هر هکتار در نظر می گیرند مضاماً باید توجه داشت که زمین مورد نظر بایستی از نظر منیزیم نیز غنی باشد.

سابقه كشت،مناطق كشت،محدوده كشت و برداشت

لوبيا يكي ازمهمترين گونه‌هاي مختلف خانواده لگومينه Leguminosae واصلي‌ترين محصولات حبوبات در دنيا مي‌باشد. لوبيا در پنج قاره دنيا توزيع گرديده و سطح كشت جهاني آن حدود 24 ميليون هكتار و ميزان عملكرد متوسط آن حدود 500 كيلوگرم در هكتار مي‌باشد. بطور كلي مبداء پيدايش لوبيا آمريكاي مركزي و جنوبي بوده و به احتمال خيلي قوي مكزيك مي‌باشد. يافته‌هاي باستان‌شناسي در مكزيك و آمريكای جنوبي نشان مي‌دهد كه لوبيا5000 سال قبل از ميلاد مسيح شناخته شده است.

لوبيا بواسطه داشتن پروتئين بين 20 تا 25 درصد و هيدروكربورها بين 55 تا 60 درصد از نظر تغذيه محصول بسيار ارزشمندي مي‌باشد و قسمت عمده‌اي از جيره ی غذائي روزانه مردم جهان بخصوص آمريكاي مركزي و جنوبي و آسيا را تشكيل مي‌دهد. لوبيا بدوصورت دانه خشك و غلاف و دانه سبز كه كاملاً نرسيده مصرف مي‌شود. در سال زراعي 80 سطح زيركشت لوبيا در ايران 93 هزار هكتار و توليد آن 146 هزار تن و متوسط عملكرد 1592 كيلوگرم در هكتار در كشت آبي و 1110 كيلوگرم در هكتار در كشت ديم بوده است.

حبوبات پس از غلات مهم ترين منبع غذايي بشرو لوبيا از مهم ترين حبوبات جهان محسوب مي شود. لوبيا يكي از منابع مهم پروتئين و توليد انرژي براي انسان مي باشد . انواع لوبيا 20 تا 25 درصد پروتئين دارد كه مي تواند جايگزين مناسبي براي پروتئين حيواني باشد . بزرگترين كشورهاي توليد كننده لوبيا آمريكا ، برزيل ، مكزيك و چين ميباشند .

در ايران سطح زير كشت لوبيا در سال 1379 حدود 105264 هكتار و توليد آن 182742 تن بود .استانهاي لرستان ، مركزي، چهارمحال و بختياري ، فارس، زنجان ، اصفهان و آذربايجان شرقي مهمترين مناطق كشت اين محصول مي باشند .سطح زير كشت لوبيا در استان مركزي 13657 هكتار و توليد آن 22523 تن و ميانگين عملكرد لوبيا در استان 1649 كيلوگرم در هكتار بوده كه شهرستان خمين ، اراك و شازند بيشترين سطح زير كشت لوبيا در استان را دارند . با توجه به مزيت هاي نسبي كشت لوبيا از نظر تغذيه اي و اقتصادي ، لزوم توسعه روشهاي نوين كشت لوبيا و افزايش عملكرد در واحد سطح ضروري است .

کاشت لوبیا

در ایران کاشت لوبیا معمولا در بهار و با تراکم ده سانتی متری و فواصل ردیف کاشت 50 سانتی متر انجام می گیرد .