دانلود مقاله نظريه رشد دلبستگي جان بالبی با فرمت ورد ودر 10 صفحه قابل ویرایش

قسمتی از متن مقاله

الف. مقدمه
مهمترین تحولات و تحقیقات انجام شده در روان شناسی رشد و علوم مربوط در طی قرن بیستم عبارتند از:

الف ) تحقیقات زیست شناختی و ژنتیک مثل تحقیق پاولف و تئوریهای مندل و سلول شناسی و تئوری وراثت مولکولی .

ب ) تحقیقات و نظریات روان شناختی اعم از روان تحلیل‌گران، رفتارنگرها و شناخت‌گرایان و انسان‌گرایان

ج ) تئوری های اتولوژیک که بررسی رفتار جانور و انسان را در یک زمینه تکاملی عهده دار بودند .

نظریه‌پردازان اتولوژی عمدتا بر اساس فرضیات تکاملی داروین به مطالعه رفتار حیوانات و انسان پرداخته و مسائل مربوط به رشد را از این دیدگاه بررسی و تفسیر می کردند .

مهمترین افراد این نظریه‌پردازان عبارتند از :

1 – لورنز ( 1903 م ) اتولوژیست اتریشی که پدر اتولوژی جدیدش می‌خوانند.

مفهوم نقش‌پذیری در نظریه او در تبیین رشد عاطفی – اجتماعی از اهمیت زیادی برخوردار است یعنی یک دوره حساس در آغاز زندگی جانداران که نسبت به اولین محرک آزاد سازنده غرایز اجتماعی که بر سر راه آنها قرار می‌گیرد، واکنش نشان می‌دهند .

2 – بتن برگر (1907 م ) اتولوژیست هلندی در پرتوی کارهای لورنز روی رابطه حالات هورمونی و عوامل محیطی در ایجاد واکنش‌های غریزی به تحقیق پرداخت و برخی نتایج تحقیقات خویش را برای درمان کودکان اوتیستیک (در خود فرورفته ) مورد استفاده قرار داد.

3 – جان بالبی (1907 م) روان‌تحلیل‌گر و روان‌پزشک انگلیسی که از سال 1936 به طور عمده در کار راهنمایی کودک بوده است.

ب. زندگی علمی جان بالبی
جان بالبي در بيستم وششم فوريه (۱۹۹۰-۱۹۰۷) ميلادي در لندن متولد شد خانواده او از طبقه متوسط بالاي اجتماعي بودند پدرش آنتوني بالبي جراح بود و جان چهارمين فرزند از شش فرزند خانواده بود. مادر بالبي زن منضبط و سخت‌گيري بود كه جان اجازه داشت فقط روزي يك ساعت هنگام صرف چاي او را ملاقات كند، زيرا معتقد بود كه ممكن است بچه‌ لوس شود و اين لوس شدن براي وي خطرناك خواهد بود. از همين رو بالبي توجه و عاطفه كمي از مادرش دريافت مي‌كرد. بالبي چهار ساله بود كه اولين پرستار او كه بسيار هم مورد علاقه وي بود، خانواده آن‌ها را ترك كرد. بعدها بالبي از اين تراژدي همانند از دست دادن مادر ياد كرد. پدرش به عنوان جراح مجبور بود در جنگ كار كند بنابراين او را در ۷ سالگي به مدرسه شبانه‌روزي فرستادند پس از اتمام مدرسه در كالج سلطنتي ناوال تحصيل كرد.

بالبي، بنا به پيشنهاد و توصيه پدرش، براي تحصيل در رشته پزشكي به دانشگاه كمبريج رفت در ۱۹۲۹ پس از به پايان رساندن تحصيلات پزشكي به عنوان يك كار تكميلي به مدت يكسال با نوجوانان محروم از مادر كار كرد. سپس به مادسلي رفت و زير نظر ابري لويس به مطالعه روانپزشكي پرداخت.

مطالعه روانپزشكي و روانكاوي براي بالبي بستر و فضايي فراهم كرد تا بتواند ايده‌هايش را رشد دهد. او و همكارانش در كلينيك راهنمايي كودك عقيده داشتند كه تجربيات اوليه كودك در خانواده براي رشد سالم او اهميت به سزايي دارد.

بالبي و همکارش جميز روبرتسون مشاهده كردند كه كودكان هنگام جدايي از مادرشان، آشفتگي و اضطراب زيادي نشان مي‌دهند، حتي اگر توسط شخص ديگري تغذيه و مراقبت شوند. سئوال بالبي اين بود كه چرا مادر تا اين حد براي كودك مهم است؟

بالبي با الهام از ديدگاه‌هاي زيست شناختي، كردار شناختي، روان شناسي رشد، علم شناخت و سيستم‌هاي كنترلي موضوع جديدي را مطرح نمود. بالبي همه اين رشته‌ها را درهم آميخت و يك نظريه جديد ساخت. مبني بر اينكه ساز و كارهاي زيربنايي دلبستگي نوزاد به مادر، اساساً نتيجه‌اي است از فشارهاي تكاملي؛ به نظر بالبي اين چسبيدن كودك به مادر (بخصوص زماني‌كه جدايي صورت مي‌گيرد) ناشي از فرايند يادگيري و تداعي آن نيست.

از نظر بالبي اضطراب جدايي زماني تجربه مي‌شود كه رفتار دلبستگي فعال مي‌شود و نمي‌تواند خاتمه يابد مگر اينكه تجديد ديدار با شخص وابسته صورت گيرد.

برخلاف روان‌تحليل‌گران، بالبي معتقد بود كه اضطراب جدايي مفرط، اغلب ناشي از تجربيات خصمانه خانوادگي است. مثل تهديدهاي مكرر به ترك كردن كودك، يا طرد از جانب والدين، بيماري خواهر و برادرها يا والدين، مرگ والدين يا خواهر و برادر بخصوص اگر كودك احساس كند كه خودش مسئول اين اتفاقات بوده است. بالبي توانست نشان دهد كه دلبستگي اوليه از طريق «مرحله دهاني» فرويد به جود نمي‌آيد بلكه يك راهكار ذاتي است كه تماس و عشق مادري را ايجاد مي‌كند.

ج. روش‌ بالبی
بالبی بر تجارب خود به عنوان متخصص بالینی تکیه داشت تا برخی اندیشه‌های روان تحلیل‌گری فروید را تایید کند. بالبی از رویکرد روان‌تحلیل‌گری چندان خشنود نبود و به همین جهت روش تجربی را بر تحلیل ترجیح داد. زیرا آن رویکرد را روی‌آورد فاعلی تحلیل می‌دانست.

نظریه بالبی مبتنی بر مشاهدات مستقیم طولی درباره حیوانات و کودکان است که با همکاری گروه هایی در سراسر جهان تحقیق یافته است. بالبی سعی کرده است نتایج پژوهش‌هایی را که در قلمرو روان‌شناسی حیوانی بعمل آمده، با آثار خویش توحید بخشد و بین رفتارهای حیوانی و انسانی تالیف بعمل آورده است . شاید بتوان گفت وی نخستین روان‌تحلیل‌گری است که چنین جایگاهی را به رفتارشناسان ارائه کرده است .

روش تحقیق و پژوهش بالبی بر این دو نکته تاکید داشت :

1 – سعی داشت موقعیت و شرائط تحقیق را به گونه‌ای مهیا و آماده نماید که به آزمودنی ضرر و آسیبی نرساند. مثلا به دنبال مشاهده اثرات دور شدن موقت و تدریجی مادر بود .