دانلود پاورپوینت روشهای جدید بایگانی و بایگانی PACS با فرمت pptودر 33 اسلاید قابل ویرایش

فهرست

اسلاید ۱ :

امروزه باپیشرفت فناوری اطلاعات در علوم پزشکی و شبکه های کامپیوتری ، دیگر نیازی به کلیشه های قدیمی برای گرفتن تصاویر رادیولوژی و صرف هزینه خرید و نگهداری این فیلمها احساس نمی شود. چرا که سیستمی بنام سیستم ارتباط و بایگانی تصویری یا (PACS (Picture Archivi g a d Commu icatio System ، امکان انتقال ، ذخیره ، بازیابی و نمایش تصاویر پزشکی در نقاط مختلف را ایجاد کرده است . دستگاههای تصویر برداری ، یک شبکه کامپیوتری ، پایگاه‌های داده یا بانک اطلاعاتی و ایستگاههای نمایش تصویریا Clie t ها ، چهار جزء اصلی تشکیل دهنده یک سیستم PACS بیمارستانی می باشند. سیستم PACS می تواند تصاویر حاصل از روشهای مختلف تصویربرداری تشخیصی مانند MRI ، CT.SCA ، سونوگرافی ، رادیوگرافی ، آنژیوگرافی ، پزشکی هسته ای و… را به صورت تصاویر دیجیتالی ذخیره و بازخوانی کند. این سیستم امکان کمک به پزشکان دور از مرکز درمانی را از طریق تله رادیولوژی فراهم می کند تا از متخصصین متبحر لیکن دورتر در تشخیص و درمان استفاده شود. با کاهش هزینه‌های ذخیره‌سازی که به صورت الکترونیکی انجام می‌شود (نسبت به بایگانی‌های فیلم و کلیشه )، کمک شایانی به مدیریت بیمارستانی می کند. با ارسال تصاویر از طریق شبکه، زمان دستیابی پزشک معالج به نتیجه تصویر برداری را به حداقل رسانده است.

اسلاید ۲ :

مقدمه

تصویر برداری از اندامها و ارگانهای بدن در تشخیص بیماری به پزشکان کمک شایانی می کند تا در تصمیم گیری نوع درمان بیماران موفق عمل کنند. تصمیم برای درمان با مشاهده تغییرات حاصل شده در عضو بدن ، با تصمیمی که بر اساس علائم و اظهارات بیمار گرفته می شود بسیار متفاوت خواهد بود. بویژه در بیماریهای استخوانی و تومورها حائز اهمیت می باشد. بنابراین کیفیت تصویرگرفته شده ، تعداد تصاویر ، ابعاد تصاویر ، سرعت انتقال تصاویر برای پزشک معالج و نوع بایگانی تصاویر برای دسترسی سریع و مجدد ، همه فاکتورهای مهمی هستند که در تصویربرداری پزشکی مد نظر بوده اند. با ظهور تجهیزات پزشکی دیجیتال و پیشرفته و نیز گرایش عرصه علوم پزشکی به جنبش نرم افزاری ، همچنین لزوم تلاش بیمارستانها بسوی یکپارچه سازی اطلاعات بهداشتی و درمانی در بیمارستانهای کشور ، بخشهای پاراکلینیکی بیمارستانها بویژه تصویر برداری پزشکی برای کمک به تشخیص رادیولوژیستها و درمان متخصصین گامهای اساسی در استفاده ازفناوری اطلاعات برداشته است. بی شک تلاشهای مهندسین نرم افزار و سخت افزار ، تحلیلگران سیستمها ، و کارشناسان علوم پزشکی در این پیشرفتها چشمگیر بوده است. بسیاری از روشهای تصویربرداری جدید از جمله رادیوگرافی ، سونوگرافی و CT.SCA دیجیتالی شده اند. سیستم ارتباط و بایگانی پزشکی (PACS) ، از پیشرفته ترین سیستمها در این عرصه بشمار می رود. برای اولین بار در سال ۱۹۸۲ در کنفرانس تصویربرداری پزشکی (IEEE)، سیستمی معرفی گردید که امکان ذخیره، نمایش و انتقال تصاویر و اطلاعات دیگر را انجام می‌داد، این سیستم در همان سال از سوی انجمن رادیولوژی امریکا تایید شد و در سال ۱۹۸۴ نیز در اروپا مورد توجه کنگره رادیولوژی اروپا (ECR) قرار گرفت. این سیستم PACS نامیده شد. سیستم بایگانی و بازیافت تصویری مبتنی بر رایانه که می تواند تصاویر حاصل از روشهای مختلف تصویربرداری تشخیصی را به صورت تصاویر دیجیتالی ذخیره و بازخوانی کند . این سیستم متشکل از ایستگاه های نمایشی و ویرایشی تصاویر دیجیتالی در شبکه های داخلی در بیمارستان یا حتی خارج از بیمارستان است که دسترسی پزشک به تصاویر ذخیره شده و در نتیجه کاهش وابستگی پزشک به متخصصان رادیولوژی را فراهم می کند.

اسلاید ۳ :

سیستم PACS

در این مبحث، ابتدا به هدف استفاده از سیستم PACS اشاره کرده سپس مقایسه ای بین این سیستم با روشهای تصویر برداری آنالوگ انجام داده ایم. اجزای تشکیل دهنده سیستم و ساختار آن را تشریح کرده ، مزایای آن را برشمرده ایم و نهایتا به نتیجه حاصل پرداخته ایم.

اسلاید ۴ :

هدف استفاده از PACS

مشکلات فراوان در سیستم تصویربرداری کلیشه ای وجود دارد که علاوه بر نارضایتی پزشکان و رادیولوژیست ها و نیز بیمار به خاطر کیفیت ، کمیت و نیاز به تکرار تصاویر، مدیریت بیمارستان را از نظر هزینه و حفظ و نگهداری فیلمها به چالش کشیده لذا هدف اصلی استفاده از سیستم PACS ، ارتقای بازده‌ موثر کاری در کنار قابلیت‌های تشخیصی پزشکان است. استفاده از استانداردهای روز در نگهداری و انتقال تصاویر نیز از اهداف مهم بشمار می رود. همچنین هزینه خریداری و نگهداری ایمن فیلمها از نظر مدیریتی قابل ملاحظه می باشد. تکنولوژی سیستم تصویربرداری پزشکی، در کنار دستگاه تصویر برداری، از تعدادی رایانه تحت یک شبکه تشکیل شده که به طور اختصاصی برای ذخیره، بازیابی، توزیع و نشان دادن تصاویر استفاده می‌شود. در واقع تصاویر پزشکی در یک استاندارد یا قالب (Format) مستقل ذخیره می‌شوند DICOM (Digital Imagi g a d Commu icatio s i Medici e) مهمترین قالب آن می باشد. بیشترین تصاویری که از طریق PACS آرشیو و طبقه‌بندی می‌شوند، تصاویر اولتراسوند، MRI، ،CT، اندوسکوپی، ماموگرافی و اشعه ایکس هستند‌. این سیستم در واقع جایگزین hard–copy مانند بایگانی فیلم‌های رادیولوژی برای مدیریت تصاویر پزشکی که در طول زمان ممکن است خراب ‌شوند، می‌شوند و توانایی‌ها و قابلیت‌های سیستم‌های رایج را بالا می‌برد. ازطرفی هزینه سرسام آور فیلمهای رادیولوژی و نیز نگهداری آنها همیشه از مهمترین مشکلات مدیران بیمارستانها بوده است .بنابراین PACS می تواند با حذف فیلم هزینه خریداری را کم کند و با ایجاد آرشیو الکترونیکی بایگانی فیزیکی را حذف نماید.

اسلاید ۵ :

مقایسه PACS با سیستم کلیشه

در سیستم آنالوگ ، تصویر برداری از بیمار انجام و روی کلیشه های رادیولوژی چاپ می شود. رادیولوزیست کلیشه ها را مشاهده کرده و گزارشی از تشخیص خود را روی برگه کاغذ ثبت و به پزشک معالج ارسال می کند. گاهی کلیشه حاضر برای تشخیص نهائی کافی نبوده و کمکی به پزشک معالج نمی کند. برخی اوقات هم اتفاق می افتد که کلیشه بنا به دلایلی گم شده یا دچار مشکل فیزیکی می گردد که برای ادامه درمان باید تکرار شود. حال با توجه به ورود مقداری اشعه زیانبار در هر نوبت تصویر برداری به بدن بیمار و ایجاد عوارض متعدد ، تکرار تصویر برداری مشکلات خاص خود را دارد و اگر در این میان بیمار یک خانم حامله و یا یک کودک خردسال باشد مشکل عوارض بسیار حاد و خطر آفرین خواهد بود. چه بسا بخاط جلوگیری از ورود اشعه ایکس به بدن جنین در شکم مادر ، از انجام تصویربرداری از بدن مادر مصدوم صرف نظر شده و سلامت جسمی مادر به دلیل ناتوانی در تشخیص دچار بحران می شد اما در استفاده از سیستم آرشیو دیجیتالی ، مشکل وخطرات ناشی از پرتونگاری به بیمار نیز در نتیجه عدم لزوم تکرار پرتونگاری ، به مراتب ازبین خواهد رفت. یکی از سیستم هایی که از ۲۵ سال پیش استفاده از آن در اروپا و امریکا و چند سالی است در ایران آغاز شده است همین سیستم PACS می باشد که تمامی این مشکلات را مرتفع ساخته. با یک بار تصویر برداری از اعضای بدن بیمار چندین تصویر از بعدهای مختلف و با کیفیت مناسب گرفته شده و در هارد دیسک کامپیوتر ذخیره و بایگانی می شود. تصاویر در مانیتورهای Medical Diag osis با کیفیت مناسب در معرض دید متخصصین رادیولوژی قرار می گیرد تا گزارش مناسب و کاملی تهیه نمایند. نسخه ای از تصاویر نیز به بیمار در یک CD تحویل می گردد تا در مواقع لزوم به پزشک معالج ارائه دهد. همچنین تصاویر گرفته شده و گزارش رادیولوژیست روی آن ، به شکل o li e در کمترین زمان ممکن از طریق شبکه در دسترس پزشک معالج در بخشهای بستری یا اتاق عمل می باشد.

اسلاید ۶ :

اجزاء تشکیل دهنده یا ساختار یک سیستم PACS

این سیستم براساس ایده و روشهای جدید کامپیوتری بنا نهاده شده و متشکل از چهار جزء اساسی می‌باشد. هرکدام از این اجزاء با تجهیزات خاصی کار می کنند. این اجزاء عبارتند از:

دستگاههای تصویربرداری پزشکی

ایستگاههای کار(statio )

شبکه کامپیوتری.

پایگاههای داده و بانکهای اطلاعاتی

این اجزاء در مجموع تشکیل یک سیستم را می دهند که وظیفه تصویربرداری ، ایجاد بانک اطلاعاتی ، جریان اطلاعات در شبکه و بایگانی تصاویر پزشکی را بر عهده دارند.

اسلاید ۷ :

پایگاههای داده و بانکهای اطلاعاتی

نکته مهم در مورد سیستم PACS ، شبکه انتقال آن است که از یک Server مرکزی (که پایگاه داده‌ها را ذخیره می‌کند)، تشکیل شده است. این پایگاه حاوی اطلاعات تصاویری است که توسط دستگاههای تصویربرداری MRI ، CT.SCA ، CR و … مرتبط با سیستم PACS ، گرفته شده و از طریق LA (Local Area etwork) یا WA (Wide Area atwork) روی Server ذخیره و در طول شبکه دریافت می‌شوند اطلاعات اصلی در Server در بانک اطلاعاتی وجود دارد. ساختار این بانک اطلاعاتی می تواند بصورت Access و SQL و … باشد. روی Serverتصاویر با فرمت خاص خود که مطابق با استاندارد DICOM می باشد و معمولا با نام تاریخ اخذ تصویر همراه با یک شماره پرونده بستری یا سرپائی بیمار ذخیره می شود. علاوه بر آن فایلهای مورد نیاز برای نرم افزار PACS PLUS نیز وجود خواهد داشت. از امکانات بانک اطلاعاتی مانند ایجاد Accou t برای کاربران مجاز نیز استفاده می شود.

اسلاید ۸ :

ساختار سیستم PACS

تجهیزات مدرن رادیولوژی، امروزه به طور مستقیم تصاویر بیماران را وارد سیستم PACS در قالب تعریف شده می‌کند. یک سیستم کامل PACS ، باید شامل یک نقطه دسترسی (Access Poi t) به تصاویر و اطلاعات همراه باشد. همچنین باید با سیستم‌های اطلاعاتی بیمارستانی دیگر (HIS)و بوی‍ژه به سیستم‌ اطلاعاتی رادیولوژی (RIS) نیز مرتبط باشد.ارتباط PACS با RIS بسار حائز اهمیت است چرا که این دو سیستم ، مکمل هم در کامل نمودن ‌سیستم مکانیزه کل بخش رادیولوژی می باشند. هرچه ارتباط میان سیستم‌های اطلاعاتی مختلف گسترده‌تر باشد، اطلاعات قوی‌تر و قابل اعتمادتر می‌شوند. به طور مثال، خطر ورود اشتباه اطلاعات بیماران را کم می‌کند، زیرا قالب استاندارد DICOM که برای این منظور به کار می‌رود، می‌تواند مشخصات بیمار را نیز دریافت کند. استاندارد DICOM یک استاندارد جهانی در انتقال تصاویر پزشکی است و سیستمهای مورد استفاده در بیمارستانها و مراکز بهداشتی مانند HIS و PACS باید از این استاندارد استفاده کنند تا فرمت تصاویر در نرم افزار مورد استفاده قابل فهم و استفاده باشد. سیستم PACS از نرم افزار PACS PLUS بهره می برد که از استانداردهای لازم برخوردار هست. زمانی که دریافت اطلاعات یک بیمار کامل شد، سیستم‌ PACS ، داده‌های تصویری جاسازی شده را با فهرست سوابق برنامه‌ریزی شده روی شبکه، مقایسه می‌کند و در صورت وجود هرگونه تناقضی، آن را مشخص می‌کند. هر اطلاعاتی، تنها با مشخصات همان فرد، ذخیره می‌شود. وقتی رادیولوژیست، خواندن تصاویر بیمار مفروض را به پایان رساند، سیستم PACS، آن را به عنوان «خوانده شده»، علامتدار می‌کند که به این ترتیب از دوباره‌خوانی جلوگیری می‌شود. گزارش پزشک به عکس متصل شده و از طرف دیگر خط اتصال، دیده می‌شود. در بیشتر موارد سیستم PACS با سیستم اطلاعاتی بیمارستان (HIS) و سیستم اطلاعاتی رادیولوژی (RIS) مرتبط است تا برقراری ارتباط بین تصاویر با اطلاعات مربوط به بیماران و امکان استفاده از سیستم های تله رادیولوژی برای انتقال و دریافت تصاویر و اطلاعات بیمار از مناطق دور را تسهیل کند. همکاری این سیستم ها می تواند ارتباط بین بخشهای مختلف درمانی را بهبود بخشیده وکارایی و کیفیت مراقبت از بیمار در بیمارستان ها را افزایش دهد. سیستم های ذخیره و بازیابی تصویری به طور کلی از ابزارهای ارتباطی رایانه میزبان ، ابزارهای بایگانی تصویر و ایستگاه های نمایش که به شبکه ارتباطی متصل است ، تشکیل شده است. استفاده از سیستم های ذخیره و بازیابی تصویری تنها به تصویربرداری محدود نخواهد بود بلکه از سیستم هایی که براساس PACS عمل می کند در جراحی هم استفاده می شود و به این ترتیب شبکه های اطلاعاتی که معمولا از خطاها و اشتباهات کمتری برخوردار است ، راه اندازی می شود. یک PACS خوب کاملاً بطور قطعی، به رادیولوژیست اجازه میدهد تا تصاویر پی درپی را با کمترین حرکت و جنبش نسبت به حالتی که باید در ملاء عام نمونه های دقیق را مورد بررسی قرار دهد، بوسیله ابزارهای دیجیتالی که ازطریق صفحه کلید هدایت می شود و با انگشتان به اجرا در می آید تفسیر کند.

اسلاید ۹ :

مزایای استفاده از سیستمPACS

با بهره برداری از این سیستم مشکلات مرتبط با تصویربرداری مرتفع می شود. بایگانی و ذخیره فیلمها در انبارهای مخصوص نیاز به فضای فیزیکی مخصوص دارد. این فضا باید دارای نور مناسب و غیر مضر برای فیلمها و دما و حرارت مناسب باشد. سیستم ایمنی مناسب نیز برای جلوگیری از آتش سوزی و از بین رفتن فیلمها باید در نظر گرفته شود. گم شدن فیلمها یا خراب شدن آنها و نیاز به درخواست مجدد فیلم از طرف پزشک معالج یا نیاز به این فیلمها برای آموزش دانشجویان علوم پزشکی از مشکلات سیستم کلیشه ای می باشد. از طرفی حجم و هزینه بالای فیلمها همواره مدیران را نگران می کند. سیستم PACS با الکترونیکی نمودن تصاویر ، سیستم Film Lessرا معرفی و از این مشکلات جلوگیری می نماید. یکی از دغدغه های مدیران بیمارستان هزینه مادی و معنوی حضور رادیولوژیست ها در بیمارستان ، در ساعات غیر اداری می باشد که به شکل آنکالی انجام می گیرد. در مواقع اورژانس و یا قبل از عمل جراحی حتی در نیمه شب ، از بیمار تصاویری اسکن شده و باید توسط متخصص رادیولوژی تفسیر شود. برای این کار یا باید با پزشک متخصص رادیولوژی تماس گرفته شود تا در همان موقع در بیمارستان حضور یابد . یا اینکه فیلم های گرافی توسط فردی به منزل رادیولوژیست ارسال شود و فرد مذکور منتظر بماند تا رادیولوژیست تفسیر خود را ریپورت کرده و توسط آن فرد به بیمارستان عودت داده شود. در این مدت پزشک معالج و تیم جراحی در انتظار هستند و گاهی مشکلاتی در تاخیر عمل برای بیمار پیش می آید که تبعات قانونی هم دارد. سیستم PACS این مشکل را حل نموده و فقط به رادیولوژیست تلفنی اطلاع داده می شود تا ایشان در منزل خود از طریق خط اینترنت وارد سیستم بیمارستان شده و از روی مانیتور خود تصاویر مربوطه را مشاهده و حتی با ابزار نرم افزار PACS PLUS روی تصویر مانور داده و یافته های خود را تایپ کند. در کمترین زمان ممکن پزشک معالج در اتاق عمل یا اورژانس ریپورت را مشاهده و با توجه به تشخیص حاصل به درمان یا عمل می پردازند. سیستم PACS امکان آموزش از راه دور یا تشخیص از طریق اینترنت و تلویزیون را فراهم می‌سازد و به پزشکان کمک می‌کند که در هر کجای کره خاکی که باشند، هم‌زمان به اطلاعات مشابه و به روز شده دست یابند که در اصطلاح، تله رادیولوژی نامیده می‌شود. سیستم‌های PACS، با کاهش هزینه‌های ذخیره‌سازی که به صورت الکترونیکی انجام می‌شود (نسبت به بایگانی‌های فیلم)، مزایای زیادی دارند[۶]. بااستفاده از سیستم های انفورماتیک تصویربرداری PACS می توانیم تصاویر رادیولوژی را بایگانی و از آن برای ارسال تصاویر به هر نقطه ای از دنیا استفاده کنیم بنابراین باید از سیستم هایی استفاده کنیم که در آنها خروجی تصویر به صورت دیجیتال است. گسترش استفاده از سیستم PACS از بزرگ شدن مراکز و جای‌گیری بیشتر بایگانی فیلم‌ها جلوگیری می‌کند که این مزیت، به نفع مراکز کوچک است. تهیه تصویر روی CD یا DVD و ارائه آن به بیمار ، کمک می کند تا بیمار ادامه درمان خود را به مراکز دیگری ببرد و این درحالی است که حمل و نگهداری فیلم و کلیشه برای بیمار بسیار مشکل می باشد و گاهی مفقود یا مخدوش شدن فیلم اتفاق می افتد. گاهی اتفاق می افتد که برای درمان بیمار از مشاوره متخصصی در خارج از کشور استفاده می شود . تله رادیولوژی و سیستم PACS تصاویر را سریع و در بهترین حالت ممکن در اختیار متخصص مربوطه در آنسوی کشور قرار داده و روند بهبود بیماری را بهتر می کند. در واقع با پیشرفت علم پزشکی و تجهیزات وابسته به آن که هر کدام دنیایی از تصاویر را ایجاد می‌کنند، نیاز به سیستم‌هایی مانند PACS کاملا احساس می‌شود تا به اقتصاد دنیای پزشکی نیز کمک رساند. از طرفی، تشخیص سریع‌تر و دقیق‌تر بیماری را امکان‌پذیر می‌سازد و در وقت و هزینه، صرفه‌جویی بسیاری می‌کند. در واقع هدف اصلی استفاده از سیستم PACS ، ارتقای بازده‌ موثر کاری در کنار قابلیت‌های تشخیصی پزشکان است. بعبارتی مکانیزه کردن فرایند تصویربرداری از خرید امکانات اولیه تا رضایت بیمار ، پزشکان و کارکنان می باشد.

اسلاید ۱۰ :

ارتباط این سیستم با HIS

این سیستم نیز همانند بسیاری از برنامه های اقماری HIS باید قابلیت اتصال به آن را داشته باشد تا در خدمت پزشکان و تیم پزشکی در بیمارستان قرار گیرد. در این یکپارچه سازی سیستم PACS اطلاعات هویتی و شماره پرونده بیمار را از HIS دریافت کرده و ذخیره می نماید تا برای تیم پزشکی قابل تشخیص باشد.