تحقيق علميعبارت است از تلاش کاوشگرانه که با آداب خاصي به طور نظام يافته با هدف کشف مجهولي به منظور گسترش قلمرو معرفتي نوع بشر انجام شده و شناخت حاصل از آن مصاديق و ما به ازاي خارجي داشته باشد.

فلسفه تحقيق علمي:

تحقيقات علمي فلسفه اي روشن و بديهي دارد، زيرا نياز بشر به تحقيقات علمي امري بديهي است. به بيان ديگر نياز بشر به تحقيقات علمي را مي توان به شرح زير بيان نمود:

  •نياز فطري انسان. انسان فطرتا جستجوگر است و مي خواهد تاحد امکان همه چيز را بداند و رموز جهان را کشف کند. به علاوه، کاوشگري انسان هيچوقت به پايان نمي رسد والبته انسان علاقه مند به کشف ناشناخته هاست.  

حجم معارف بشر ترکيبي از معارف گوناگون است که مي توان آن را با يک تقسيم بندي اوليه در سه حوزه قرار داد:

1- حوزه علوم الهي و ماورا الطبيعه؛

2- حوزه علوم انساني و اجتماعي؛

3- حوزه علوم مادي و طبيعي؛

هدف تحقيق علمي

هدف اصلي تحقيق علمي را بايد معلوم کردن مجهول و به عبارتي حل مسئله و پاسخ يافتن براي آن است.

معلومات و قضاياي کلي علمي عمدتا عبارتند از:

1- اصول و قوانين علمي که جزو امور مسلم و عمدتا تبيين کننده مباني علم و روابط علت و معلولي است.

2- حقايق علمي که جنبه توصيفي دارد و به بيان ماهيت، ويژگي ها و ابعاد واقعيت ها نظير اشيا، پديده ها، حالات، افکاروخصوصيات آن ها مي پردازد.

3- مدل ها که منعکس کننده روابط نظام يافته متغير ها، عوامل و عناصر در عالم واقع و جهان خلقت است.

4- نظريه هايي که ماهيتي کلي و تعميم يافته دارندو حقايق و واقعيت ها را تبيين مي کنند و توضيح مي دهند و در واقع نظريه ها پيش نويس اوليه امور مسلم و قطعي علمي محسوب مي شوند.

در شکلي واقعي تر و عملياتي مي توان هدف تحقيق علمي را به صورت زير نيز بيان نمود که به نحوي منعکس کننده هدف اوليه پژوهش علمي است:

- بررسي و ارزيابي نظريه ها؛

- به منظور ارائه نظريه جديد؛

- براي حل مشکل؛