دانلود مقاله موریانه با فرمت ورد و در 20 صفحه قابل ویرایش

قسمتی از متن مقاله

از نظر تاکسنوميکي تمامي موريانه ها در سلسله Animalia، شاخه Arthropoda، رده Insecta و راسته Isoptera جاي گرفته اند. گرچه موريانه ها به اندازه ها و اشکال مختلف هستند اما همه گونه هاي موريانه در راسته Isoptera قرار مي گيرند و گسترش جهاني گونه ها درحال حاضر ۲۷۶۱ گونه است.

که از اين ۲۷۶۱ گونه، ۱۹۵۸ گونه از آن ها موريانههاي عالي مي باشند. موريانه هاي ابتدايي در ۶ خانواده توصيف مي شوند که در داشتن تاژک داران همزيست روده اي اشتراک دارند. موريانههاي عالي از موريانههاي ابتدايي تکامل يافتهترهستند بصورتي که تاژکداران همزيست را از دست دادهاند و آنها را با باکتريها جايگزين نمودهاند. موريانه هاي عالي سه چهارم تمام گونه هاي توصيف شده را تشکيل مي دهند، تعداد زيادي از گونه ها هنوز توصيف نشده اند. موريانه هاي ابتدايي در استراليا نسبت به ديگر قاره ها غني تر هستند در حاليکه تعداد گونههاي تغذيه کننده از خاک و موريانه هاي آلي کمتر است.

عموماً تصور مي شود که موريانه ها موجودات مخربي هستند که نقش کم اهميتي در اکولوژي زمين دارا مي باشند. برخلاف آنچه تصور مي شود، موريانه ها نقش اکولوژيکي عظيمي را به ويژه در محيط زيست هاي بياباني و با حاصلخيزي پايين ايفا مي کنند.

در مناطق دور افتاده با حاصلخيزي پايين دراستراليا که مقدار بسيار کمي نزولات جوي دريافت مي کنند کمبود رطوبت منجر به سازگاري بهت انگيز تعدادي از حيواناتي که آنجا زندگي مي کنند، به طور برجسته موريانه ها شده است. آب براي هر موجود زنده اي نياز است تا زنده بماند،ا اين حقيقت در مورد موريانه ها نيز وجود دارد. چندين گونه از موريانه ها به صورتي تکامل يافتهاند که تمامي کلني قادرند تا داخل محيط زيستي که خودشان ساخته اند و گاهي اوقات داخل يک قطعه چوب مرده زندگي کنند.

هر چيزي که آن ها استفاده مي کنند بازيافت مي شود موريانه ها تپه هاي ابتکاري را با مواد زائد خود مي سازند و از طريق چسباندن همه چيز به هم و ساختن محلهاي عبور و مرور ضد آب، از هدر رفتن آب جلوگيري ميکنند. توانايي موريانه ها در متابوليسم سلولز از طريق رابطه همزيستي دوجانبه به آنها اجازه مي دهد تا مواد گياهي مرده را تجزيه کرده و مواد غذايي را به خاک باز گردانند. رويهم رفته موريانه ها مهمترين تجزيه کنندگان در محيط هاي خشکند زيرا قادرند، مواد غذايي را دوباره به زمين باز گردانند، خاک بسازند و رطوبت را حفظ کنند.

به نظر مي رسد تنفر از موريانه ها طبيعي باشد. اغلب آنها بسيار کوچکند و رنگ پريده و حشراتي باظاهري عجيب اند آن ها در تاريکي زندگي مي کنند. به دليل ميلون ها دلار خسارتي که به ساختارهاي چوبي و رستنيها در سراسر جهان وارد مي کنند به عنوان (آفت) مشهور هستند. ThomasSnyder اين بدنامي جهاني موريانه ها را در عنوان کتابش (۱۹۴۸)، موريانه دشمن ما، نشان مي دهد.

بدين ترتيب مطالعات و اکتشافات اخير شروع نمودهاند تا اين تصور بد از موريانه ها را تصحيح کنند. مخلوقي که در هر قارهاي با دامنه گسترش زياد وجود دارد (يا وجود داشته است) مطمئمناً نقش اکولوژيکي بزرگتري از آفت دارد. مطالعات اخير در مورد تکامل اين راسته از حشرات ارتباط دقيق تري بين کمک و مساعدت آنها را در محيط زيست کنوني ومحيط زيستي که ميليون ها سال پيش که وجود داشته اند را بيان مي کند.

توانايي موريانه ها در سازگار شدن با محيط هاي خشک به آن ها اجازه مي دهد که در محيط هايي که ديگر تجزيه کنندگان رايجي نظير باکتري ها و قارچها نمي توانند عمل کنند، نقش تجزيه کننده مهمي را ايفا نمايند. استراليا به دليل کمي بارش و بالا بودن درجه حرارت بيابان و ساوان يک محيط ايده آل براي مطالعه تأثيرات محيط هاي خشک بر موريانه هاست.

موریانه‌ها حشراتی هستند که بدنی نرم دارند و به کندی حرکت می‌کنند به حکم طبیعت تا پایان عمر در دژ تاریکی که محل اجتماع آنهاست به سر می‌برند. زیرا در روشنایی آفتاب و فضای باز یارای ایستادگی در برابر دشمنان بی‌شمار خود را ندارند از نظر ساختمان بدنی و چگونگی رشد (دگردیسی) به سوسک‌های حمام شباهت دارند.

موریانه‌ها حشراتی هستند اجتماعی که دو نوع از آنها دیده می‌شود: یک نوع در داخل چوبهای منازل زندگی می‌کنند و نوع دیگر مخصوص نواحی استوایی بوده و در بیابانها برای خود مسکن می‌سازند و طول خانه‌هایشان گاهی به 5 متر و قطرش به 8 متر می‌رسد و بسیار هم سخت است، بطوری که با کلنگ هم شکسته نمی‌شود.

در حالت کلی موریانه‌ها ، شاه ، ملکه ، شاهزاده ، کارگر و سرباز دارند و اگر تپه آنها را بشکافید همه اینها را از هم تشخیص خواهید داد. تعداد زیادی از موریانه‌ها با استفاده از چوبهای جویده شده و یا گل لانه‌های بزرگی درست می‌کنند. این لانه‌ها بسیار اصولی ساخته شده و برای ساخت آن هر موریانه وظیفه مشخصی دارد. معمولا موریانه‌ها در درون لانه‌هایشان پنهان می‌شوند، ولی در صورتی که کسی مزاحم آنها شود یا برای تشکیل اجتماع جدید قصد پرواز داشته باشند، از لانه‌هایشان بیرون می‌آیند.

انواع موریانه

1 - زیرزمینی :

دالانی در زیر زمین حفر میکنند و از طریق سطح زمین خود را به خانه ها میرسانند . ( موریانه های ایران عمدتاً از این نوعند )

2 – تپه ساز :

با توجه به قدرت باروری زیاد جعیت کلنی آنها زیاد است . انتشار آنها بیشتر در آفریقا و تنها یک گونه آن در بلوچستان ایران یافت می باشد .

3 – چوب خشک :

جنس نر و ماده این نوع پس از پرواز دستجمعی ار طریق سوراخهای موجود بر روی چوب وارد آنها شده و کلنی خود را تشکیل می دهند .

خصوصيات عمومي سلسله طبقات

گرچه موريانه هاي عالي و ابتدايي در راستاي گونه به مقدار کمي در جزئيات تفکيک طبقات تفاوت دارند، يک کليات ژنريک از سلسله طبقات موريانه را به آساني ميتوان درک نمود.

۵ طبقه عمده در داخل کلني موريانه (بجز تعداد کمي از گونه ها) وجود دارد: مولدين، بالدارهاي جنسی ، کارگرها، سربازها و نمف ها

مولدين

يک شاه و ملکه هر کلني را آغاز مي کنند و همانجا با قي مي مانند تا بميرند. شاه کار مي کند تا براي بارور کردن ملکه اسپرم توليد کند (ملکه بيش از ۳۰۰۰ تخم در روز طرد مي کند). ملکه هورمون هايي آزاد مي نمايد که سيگنالهاي آن باعث تفکيک کارگرها، سرباها و ... ميگردد. در بسياري از گونهها، حيات تپه به زندگي مولدين وابسته است. هم ملکه و هم تپه مي توانند بيش از ۲۵ سال عمر کنند. در برخي گونه ها، مولدين وقتي مي ميرند جايگزين ميشوند و بدين ترتيب اجازه ميدهند کلني گاهي اوقات تا يک قرن به حياتش ادامه دهد.

بالدارهاي جنسی

اين کلاس موريانهها که غالباً بيشتر ديده مي شوند (خورده مي شوند) وظيفه مهم پيدا کردن کلني هاي جديد را بر عهده دارند. آن ها چشم هاي مرکب به خوبي توسعه يافته دارند و قادرند پرواز و توليد مثل کنند و مي توانند درصورتيکه شاه و ملکه ازبين بروند، جايگزين آن ها بشوند. بالدارهاي جنسی عموميترين کلاس موريانهها هستند که بر اساس تفاوتهاي موجود در شکل و اندازه بال براي طبقهبندي مورد استفاده قرار ميگيرند. نام Isoptera به معني مساوي بال است و به موريانه ها نسبت داده شده زيرا دو جفت بال موريانه ها يک اندازه و مشابه به نظر مي رسد. آلات ها در شب براي پراکنده شدن و جفت گيري ظاهر مي شوند، اما آن ها هيچ گاه به لانه باز نمي گردند.

کارگرها

اين گروه از موريانه ها شايد عمده ترين نقش را در کلني ايفا کنند. کور، کر و عقيمند کارگرها کوچکترين موريانه هاي فعالند (گاهي فقط يک يا دو ميلي متر طول دارند). نظر به اينکه بيشترين فراواني موريانه را دارند وظايف آنها، لانه سازي، غذا دادن به سربازها و والدين، جستجوي منابع آب و غذا، مراقبت از تخم ها و موريانه هاي جوان تر و دفاع شيميايي در مقابل قارچ ها و ديگر ميکروارگانيسم هاي شيميايي است. يکي از مهمترين مسئوليت هاي يک کلني جمعآوري آب و غذاست، اين وظيفه مهم توسط کارگرها انجام ميگيرد .

سربازها

سربازها هم مانند کارگرها عقيمند، اما آنها کور نيستند. وظيفه ي آنها حفاظت از لانه است، اغلب آنها براي حفاظت از کلني خودکشي ميکنند. اعضاي اين طبقه آرواره هاي بزرگي دارند (اندازه و شکل با گونه تغيير مي کند) که براي پاره و زخمي کردن دشمنان از آن ها استفاده مي نمايند. سربازها سرهاي بزرگي دارند و از همين طريق ميتوانند جلوي ورود مزاحمين را بگيرند.

آنها همچنين از پيش آمدگي پيشاني شان براي پرتاب مواد شيميايي دفاعي که دشمنان را به دام مي اندازد استفاده مي کنند. هنگاميکه يک شکاف در ديوار تپه يا يک سوراخ در گالري هاي گلي بوجود مي آيد تعداد زيادي از سربازها به خارج آن يورش مي برند و از آن منفذ دفاع مي کنند تا کارگرهها آن را تعمير نمايند. خيلي از اوقات نگهبانان بيرون از لانه مي مانند و در اثر گرسنگي و از دست دادن آب بدن مي ميرند .

نمف ها (پورهها)

از تخم ها بوجود مي آيند، نمف ها موريانه هاي غيرفعال و توسعه نيافته اند که منتظر دريافت سيگنال هاي شيميايي از ملکه که منجر به تغييرات مي شود، مي باشند. يک تعداد نسبتاً کمي از نمف ها تبديل به بالدارهاي جنسی مي شوند، (۱۰ تا ۱۵ درصد جمعيت) تعدادي از آنها سرباز مي شوند در حاليکه اکثريت آنها به کارگر تبديل مي شوند .

خصوصيات و مشخصات بي نظير موريانه ها

هيچ حيواني وجود ندارد که توانايي متابوليسم سلولز را داشته باشد. چنين حيواني وجود ندارد. به هر حال تعداد زيادي از حيوانات مانند احشام و گاو و گوسفند و بزغاله گوزن، کوالا و زرافه مقدار زيادي سلولز در رژيم غذايي شان استفاده مي نمايند. براي هضم سلولز يک ارگانيسم بايد از سلولاز، يک آنزيم با توانايي کاتاليز و هيدروليز سلولز استفاده کند .

اما اين حيوانات اين آنزيم را توليد نمي کنند. پس چه گونه آن ها سلولز را هضم مي نمايند؟ اين سؤال از طريق برخي ارگانيسم هاي ساده از قبيل، قارچ ها، باکتري ها و تکسلوليها پاسخ داده مي شود. اين ارگانيسم ها (معمولاً باکتري يا تک سلوليها) يک ارتباط همزيستي با حيوانات ميزبان دارند. موجودات همزيست داخل روده حيوان زندگي مي کند و در يک قسمت از ارتباط دوجانبه شرکت ميکنند.