•مقدمه

•

•تابش نور به پنجره تحت زاوية 45 درجه مطلوب خواهد بود. كمتر يا بطور كلي بيشتر از مقدار متناسب و ذكر شده باعث نقصان و يا انعكاس نور از شيشه به درون فضا خواهد شد. چنانچه يك فضا داراي دو پنجره باشد بايد نحوة طراحي آن طوري باشد كه كوران باد در دو پنجره بكار رفته متناسب باشد و فضا با دريافت تهوية طبيعي در وضوع مطلوب باعث نقصان دماي داخلي فضا نشده و ضمناً تهويه‌اي مطبوع و يكنواخت در فضا داشته باشد.

•خنثي نمودن و عدم انعكاسات نوري كه بر سطح نما و در نتيجه به پنجره منتقل مي‌شود. به وسيلة سايه‌بان و يا قرنيز گرفته شده كه در مجموع آرام‌بخش فضا مي‌گردد.

•وجود سايه‌بان و قاب‌سازي در جوار و اطراف پنجره كه با فضاي خارجي مربوط مي‌شود باعث تقليل دما جهت رسيدن به قسمتهاي داخلي مي‌گردد.

 

پيشگيري از ريزش آب باران بر سطح شيشه و نفوذ آب به پشت پنجره در مناطق سرد موجب پيشگيري از يخ‌زدگي سطوح خارجي پنجره و شيشه‌ها مي‌شود. قابل توجه اينكه براي نقاط گرم و خشك و يا گرم و مرطوب وجود سايه‌بان با پيش‌آمدگي جهت تعادل دما در تابستان مورد توجه بوده تا جايي كه در شهرهاي جنوبي كشور پيشخوان‌سازي جهت مغازه‌ها به شكل فضاي سرپوشيده در عرض پياده‌رو مورد توجه مي‌باشد. انعكاس نور و اثر تابش آفتاب را به مقدار قابل توجهي تا 90 درصد تقليل مي‌دهد.

توجه: تقليل اثر انرژي حرارتي از تابش خورشيد به وسيله سايه‌بان در نقاط گرمسيري با اقليم گرم و خشك و يا اقليم گرم و مرطوب مورد توجه مي‌باشد.

اثر سایه بانهای متحرک

در مواردي از وجود سايه‌بانهاي متحرك به صورت افقي در بالاي پنجره و در مورادي در سه جهت يعني دو پهلوي پنجره به صورت عمودي و بالاي پنجره به صورت افقي نصب مي‌شود. سايه‌بانهاي متحرك مي‌تواند در جهات مختلف و تحت زواياي دلخوان حركت داشته باشد، به طوري كه انعكاسات نوري و حرارتي را در شرايط دلخواه كنترل كرده تا در مواقع نياز مورد استفاده باشد. بديهي است رنگ سايه‌بان در جذب و يا دفع نور و انرژي حرارتي در اقليمهاي مختلف قابل توجه مي‌باشد. لازم به تذكر است در سايه‌بانهاي طبيعي به مانند درختهاي گوناگون و بلند در تعادل وضع اقليمهاي گرم در جوار ساختمانها بسيار مؤثر خواهد بود.

ضمناً وجود گل و گياه و سبزه در تعادل و رطوبت‌ هواي گرم منطقه و همچنين در محوطه بناها بسيار مفيد بوده است. اين روش در وضع اقليمهاي گرم به‌مانند زابل بسيار مؤثر بوده تا جايي‌كه اين شهر كويري را داراي آب و هواي مطلوب ساخته است.

اثر رطوبت در ساختمان

رطوبت در ساختمان باعث مي‌شود كه ديوارهاي ساختمان نمور شده و مكاني مناسب براي رشد و نمود انواع ميكروبها و باكتريها بوجود آمده و در نتيجه اثر رطوبت در فضاهاي مسكوني باعث سرماخوردگي‌هاي مكرر و امراضي چون رماتيسم و غيره مي‌شود.

وجود رطوبت باعث عرق كردن ديوارهاي فضا مي‌شود كه زيادي آن باعث مي‌شود.

املاح نمكي در مصالح حل شده و بر سطوح فضاها بصورت شوره و سفيدك ديده شود. اين نقيصه كمك فراوان در رشد انواع قارچها كرده. ضمناً بوي ناخوشايندي به وجود مي‌آورد و زندگي در اين محلها را با اشكال و ناراحتي مواجه مي‌سازد. اثرات مداوم رطوبت در اختمان باعث تغيير شكل يافتن بسياري از مصالح در استخوان‌بندي بنا بخصوص پوسيدگي چوبهاي بكار رفته در ساختمان و زنگ‌زدگي در و پنجره‌هاي فلزي و كابينتهاي آشپزخانه مي شود. در موارد ديگر باعث نرم شدن سطوح گچ‌كاري و كوپ‌كردن آنها و در نتيجه جدا شدن از سطح ديوارها مي‌شود، در اين موارد، مي‌توان با تهوية طبيعي و اصولي در ساختمان و همچنين استفاده از دستگاههاي گرم‌كننده كه مي‌توانند تعرق سطوح ديوارها و در نتيجه نم ساختمان را به ميزان قابل توجهي كاهش دهند، جلوي رطوبت يا افزايش آن را گرفت.

جهت سازی در بنا

استقرار ساختمان سازي در جهت شمال و يا جنوب، شرق و يا غرب نسبت به وضع حركت خورشيد و تابش آن در تابستان و همچنين وجود بادهاي مختلف سبب مي‌گردد كه در انخاب جهت بنا توجه كامل شود. اقليم شهرهاي خشك و كويري داراي خواص مشترك مي‌باشد. از اين رو با توجه به كليات و وجه مشترك‌ها مي‌ـوان جهت دادن بنا را با توجه به بسياري از مسائل مشخص نمود.

بطور مثال به وضع ساختمان‌سازي بناهاي يزد و بسياري از شهرهايي كه داراي اين خصوصيات (اقليم) مي‌باشند اشاره مي‌كنيم. اين ساختمانها در اصول چهار فصل ساخته مي‌شود. يعني در چهار و يا در دو طرف ساختن بنا مورد نظر مي‌باشد كه انتخاب جهت ساختمان براي تابستان‌نشين و زمستان‌نشين مورد توجه خواهد بود.

بخش اصلي تابستان‌نشين در جهت شمال شرقي واقع مي‌شود كه داراي ايوان وسيع و نيمه‌ساز و مرتفع بوده كه در بين اطاقها واقع مي شود. مرتفع‌سازي ايوان از سطح زمين سبب تهوية باد به سردابهاي زير ايوان و اطاقهاي سه و پنج‌دري جهت زندگي ظهرهاي گرم تابستان مي‌شود. اين قسمت در اثر استقرار بنا نسبت به تابس خورشيد در تابستان داراي سايه فراوان بوده و مسلماً باعث خنك شدن فضاها و زيستگاه‌ تابستانهاي گرم مي‌باشد.

در ضلع مقابل تابستان‌نشين بخش زمستان‌نشين تشكيل مي‌شود كه تابش خورشيد در فصل زمستان باعث گرم نگهداشتن فضاها مي‌گردد.